VERVLOGEN VERLEDEN

Het tragische verhaal van de ontwerper van dit prachtige gebouw

Vandaag om 10:00 • Aangepast vandaag om 11:31

Hij is door zijn vader en ook nog een keer door zijn grootvader ontvoerd en heeft jarenlang in een Jappenkamp vastgezeten. De gebouwen die in zijn hoofd zijn ontstaan, zijn op verschillende plekken in Brabant te vinden. Een van de mooiste voorbeelden van zijn hersenspinsels is ongetwijfeld het oude raadhuis in Valkenswaard uit 1927. Ontworpen door architect Theodorus Josephus Taen Err Toung, beter bekend als Theo Taen.

Profielfoto van Henk van Ingen
Geschreven door

Het Sint Joriscollege en het Sint Catharinalyceum (het huidige Maerlantlyceum) in Eindhoven, het stadhuis van Goirle, het raadhuis in Cuyk en de Kruiskerk in Roosendaal. Allemaal komen ze van de hand van Taen. Een architect met een verhaal dat op zijn zachts gezegd opmerkelijk is en bol staat van de tragiek.

Die begint al voor zijn geboorte. Zijn moeder, Mia Cuypers, valt tijdens de Wereldtentoonstelling in Amsterdam van 1883 als een blok voor Frederic George Taen Err Toung. Die vertegenwoordigt de Chinese Kamer van Koophandel en zijn vader is Chinees, wat goed te zien valt aan zijn uiterlijk.

Een gemengde relatie in die tijd is echt not done en valt ook bij de vader van Mia, bouwmeester Pierre Cuypers, niet in goede aarde. Twee van zijn beroemde gebouwen, het rijksmuseum en het centraal station in Amsterdam, naderen hun voltooiing en de relatie van zijn dochter komt Cuypers erg ongelegen. Ondanks al zijn bezwaren stemt hij in met het huwelijk dat in 1886 wordt voltrokken. Het stelt verhuist naar Berlijn en krijgt vijf kinderen. In 1889 wordt Theo geboren.  

Trouwfoto van Mia Cuypers en Frederic George Taen Err Toung (foto: familie Cuypers).
Trouwfoto van Mia Cuypers en Frederic George Taen Err Toung (foto: familie Cuypers).

Een lang leven is het huwelijk niet beschoren. Taens vader, die een een zaak runt in Japanse en Chinese levensmiddelen, oosters papier en oosterse kunst, kan niet met zijn handen van andere vrouwen afblijven. Zijn vele vreemdgaan wordt Mia teveel en ze besluit in 1897 van hem te scheiden. Een stap die voor die tijd zeer uitzonderlijk is.

Frederic is woedend en ontvoert zijn kinderen. Maar de familie Cuypers weet ze terug te vinden en Mia's vader besluit Frederic met gelijke munt terug te betalen. Op zijn beurt laat hij zijn kleinkinderen ontvoeren en brengt hen in de buurt van het Limburgse Valkenburg op geheime plekken in internaten onder. 

Architect Theo Taen (foto: Trouwfoto van Mia Cuypers en Frederic George Taen Err Toung (foto: familie Cuypers).
Architect Theo Taen (foto: Trouwfoto van Mia Cuypers en Frederic George Taen Err Toung (foto: familie Cuypers).

In 1903 verhuizen ze naar Aken. Theo doorloopt het gymnasium en volgt een opleiding op het gebied van bouwtechniek. In 1918 gaat hij in de leer bij een neef van zijn moeder, architect Eduard Cuypers in Amsterdam. Daar ontwerpt hij het Sint Joriscollege in Eindhoven, het stadhuis van Goirle en het raadhuis van Valkenswaard. 

Theo trouwt in 1919 en vertrekt in 1921met zijn gezin naar Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) om daar aan de slag te gaan voor de neef van zijn moeder. Hij tekent tientallen gebouwen zoals kerken, internaten, ziekenhuizen en scholen die worden gebouwd.

In 1942 vallen de Japanners de Nederlandse kolonie binnen en Theo belandt in een interneringskamp, net als 100.000 andere Nederlandse mannen, vrouwen en kinderen die daar onder erbarmelijke omstandigheden moeten proberen te overleven.

De maquette die architect Theo Taen maakte van het Oude Raadhuis in Valkenswaard (foto: Trouwfoto van Mia Cuypers en Frederic George Taen Err Toung (foto: familie Cuypers).
De maquette die architect Theo Taen maakte van het Oude Raadhuis in Valkenswaard (foto: Trouwfoto van Mia Cuypers en Frederic George Taen Err Toung (foto: familie Cuypers).

In 1945 keert het gezin terug naar Nederland en begint Theo een architectenbureau onder onder meer de naam Taen, Nix en van Hasselt. Ze verblijven in Valkenburg, Nijmegen en Utrecht om in 1956 in De Bilt neer te strijken. In 1967 stopt Theo met werken, hij is dan 78 jaar. Een jaar later verhuist hij samen met zijn vrouw naar Boxtel. "Hij ging daar door met zijn hobby, het bedenken van allerlei plannen voor huizen en verbouwingen van kinderen, neven en nichten en vrienden en kennissen", zegt zijn kleinzoon Robert Taen.

Op 30 oktober 1970 overlijdt Taen en wordt hij begraven in Boxtel. Na een lang en bewogen leven. Meer over zijn leven en architectuur is te vinden in de boeken Alweer een sieraad voor de stad en Architectuur met vlag en wimpel van Obbe Norbruis.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.