STUIFMAIL

Charles ontdekte deze plant, volgens Frans is die leuk voor het kerstdiner

Vandaag om 08:30

Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur. Iedereen kan vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt Frans onder meer aandacht aan de paarse korstzwam, een hele kleine paddenstoel met een lange naam en een palm die geen palm is. Deel twee van deze Stuifmail wordt zondagochtend gepubliceerd.

Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Vreemde knol in de tuin, wat is het?
Charles Smeenk kwam op 28 november een vreemde knol/plant tegen in zijn tuin en wil graag weten wat het is. Volgens mij is in zijn tuin spontaan de groente roodloof, ook wel rode sla genoemd, gaan groeien. Deze nieuwe groente soort voor Nederland is oorspronkelijk afkomstig uit Italië. Roodlof / rode sla wordt in dat land al eeuwen geteeld onder de naam Radicchio rosso. Roodloof is een variëteit van de wilde cichorei, net als witlof, en heeft een bittere smaak. Het is een bladgroente die net zo groeit als een slakrop. De teelt vindt vooral plaats in de Italiaanse streek Veneto, gelegen tussen Venetië, Verona en Treviso. Maar deze Italiaanse groente is met een opmars bezig in ons land en verschijnt steeds vaker in onze Nederlandse keukens. De juist bittere smaak is een welkome afwisseling, maar ook een aanvulling op andere smaken. Daarom wordt roodlof steeds meer geteeld in de moestuinen en ontsnapt deze plant ook weleens en vind je die in andere tuinen, zoals bij Charles. Wil je er meer overlezen, zie deze link 

Paarse korstzwam (foto: Sander van de Ven)
Paarse korstzwam (foto: Sander van de Ven)

Gevonden op 30 november een zwam op een boom, welke soort is het?
Sander van de Ven zag op 30 november een zwam en wilde graag weten om welke soort het ging. Wat hij gezien had, waren de vruchtlichamen van een paarse korstzwam. Deze zwam heeft wat weg van elfenbankjes, maar de korstzwam heeft een dikkere, witte rand. De rest van de hoed heeft een paarse kleur. Goed te zien op de foto van Sander. De zwam wordt in de herfst gevormd bij een relatieve hoge luchtvochtigheid en dus met veel regen of mist en natuurlijk kan ook dauw een rol spelen. Overigens speelt de omgevingstemperatuur ook een rol, want vanaf 10 °C gaat de zwam zich ontwikkelen. Deze paarse korstzwam kom je als saprofyt vooral tegen op dood hout van allerlei loofbomen. Daarnaast is de zwam ook een parasiet op levende bomen en struiken uit de rozenfamilie. Vandaar dat deze parasitaire korstzwam wordt gebruikt bij het bestrijden van de Amerikaanse vogelkers. Op afgezaagde stobben worden dan de sporen van de schimmel gesmeerd. Zodra de schimmel de wortels van de stobben bereikt, gaat de boom dood.

Een levermostrechtertje (foto:Jose van Poppel)
Een levermostrechtertje (foto:Jose van Poppel)

Mini paddenstoeltje op het erf, wat is het?
Jose van Poppel zag in juli een mini paddenstoeltje op haar erf en ze vroeg zich af wat het was geweest. Volgens mij hebben we hier te maken met een levermostrechtertje. Dit fraai paddenstoeltje komt vooral voor langs slootranden, tussen straatstenen en in kassen. Maar dan wel op vochtige vindplaatsen en dan voornamelijk op het parapluutjesmos. Bij deze mossoort staan de mannelijke organen en vrouwelijke organen niet op of in dezelfde plant. De parapluutjes die in het voorjaar boven de groene lobben van dit levermos groeien bevatten de geslachtsorganen. De hoge donkergroene diep uitgesneden vrouwelijke uitsteeksels lijken op palmbomen terwijl de lage bleekgroene mannelijke uitsteeksels meer op een paraplu vormen. 

Parapluutjesmos (foto: Saxifraga Willem van Kruijsbergen)
Parapluutjesmos (foto: Saxifraga Willem van Kruijsbergen)

Op dat parapluutjesmos groeien dan de levermostrechtertjes. Het levermostrechtertje is in ons land een vrij zeldzame zwam, maar staat toch niet op de rode lijst van soorten, zie link. 

Een vruchtkegel van een sagopalm (foto: Sjors van der Lans)
Een vruchtkegel van een sagopalm (foto: Sjors van der Lans)

Gevonden in Narboon, Frankrijk een vreemd iets wat op een grote pijnappel lijkt, maar wat is het?
Sjors van der Lans vond afgelopen zomer op vakantie in Narbonne, Frankrijk een vreemd iets, waarbij hij dacht aan een grote pijnappel en dat laatste is niet eens zo gek, want hij vond inderdaad een oude mannelijke vruchtkegel van een Sago Palm Cycas Revoluta. Sagopalmen zijn tweehuizige planten en dat betekent dat aparte mannelijke bomen zijn en natuurlijk ook aparte vrouwelijke bomen. Elk van die bomen maken hun eigen kegels. Mannelijke kegels zijn langwerpig en zit vol met stuifmeel. Vrouwelijke kegels zijn groot en koepelvormige met rode zaden. Veel mensen denken dat de sagopalm lid is van de palmfamilie, maar het tegendeel is waar. De Sagopalmboom hoort helemaal thuis in de familie van coniferen, dus naaldbomen. Naast de naam Sagopalm kom je ook namen tegen als vredespalm of cycaspalm. De bomen, met dikke stammen, staan vooral bekend om hun robuuste uiterlijk en een krans van sierlijke, leerachtige bladeren. De mannelijke stuifmeelkegels, zie jouw foto, zien er uit zoals alle mannelijke kegels bij coniferen. Deze boom is te vinden in bijna alle botanische tuinen , zowel in gematigde als tropische gebieden. In veel delen van de wereld wordt hij commercieel sterk gepromoot als tuinplant en is zelfs erg populair als bonsai.

Kruisbekken - Harrie van Stipdonk
Publicatie: 8 mrt 2022

In het Weerter bos komt een groep van 7 kruisbekken drinken in een boom komen. Kruisbekken hebben zo'n ongewone snavel: de bovenste en onderste snavelhelft kruisen elkaar! Zo'n snavel is een uiterst effectief gereedschap om zaden uit dennen- en sparappels te halen. Het zijn vinkachtige vogels, die vooral in de trektijd en in de winter in Nederland verblijven. Kruisbekken houden zich vaak op in groepen. Ze zijn te herkennen aan een diepe, golvende vlucht, gevorkte staartpunt en "kiep"-geluid. Strijkt een groep kruisbekken neer in bomen dan zijn ze meestal boven in de kroon te ontdekken, waar ze hangend aan dennen- of sparappels naar voedsel zoeken. Wie zoekt naar een plas water in de omgeving kan daar geluk hebben en één of meer kruisbekken zien drinken.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.