Als het referendum in Bergen op Zoom doorgaat, zou het al de derde volksraadpleging in het jaar in de provincie zijn. Afgelopen maart werden de inwoners van Grave al om advies gevraagd over de gemeentelijke herindeling. In oktober staat een referendum gepland in Nuenen over het samengaan met Eindhoven. De laatste keer dat er zoveel referenda werden georganiseerd, was in 1995. Dat is opmerkelijk: het landelijke raadgevende referendum staat juist op het punt om afgeschaft te worden.

LEES OOK: 'Inwoners moeten zich uitspreken over toekomst', actie voor referendum over zwembad De Schelp

Golfbewegingen
Volgens Koen van der Krieken van de Tilburg University gaan de lokale volksraadplegingen echter om veel concretere zaken, waardoor de opkomst automatisch hoger ligt. "Het gaat in golfbewegingen. De ene keer wat meer, de andere keer wat minder. Maar elk jaar worden er wel een paar georganiseerd." Weetje: sinds 1987 werden er in Brabant 17 gehouden. Met wisselend succes. "Er zitten toch wat mislukkingen tussen." Ook werden niet alle uitslagen opgevolgd.

Kijk hier welke referenda sinds 1987 zijn gehouden en wat de uitkomsten daarvan waren.

Zo kun je het referendum over de burgemeestersbenoeming in Eindhoven wel in de categorie mislukt scharen. De inwoners konden kiezen tussen Rob van Gijzel en Leen Verbeek. Maar bijna niemand koos. De opkomst van 27 procent viel fors tegen en het referendum werd ongeldig verklaard. Wel werd Rob van Gijzel, die ook de meeste stemmen kreeg, voorgedragen als nieuwe  burgemeester,

LEES OOK: Inwoners Nuenen mogen op 10 oktober stemmen over fusie met Eindhoven

Shopping mall
Nog een referendum die de geschiedenisboeken heeft gehaald als mislukking: de komst van de mogelijke shopping mall in Tilburg. Vooraf had de politiek aangegeven dat in ieder geval net zoveel mensen naar de stembus moesten komen als bij de eerdere gemeenteraadsverkiezingen. Maar dat lukte bij lange na niet. Niet de gewenste 50 procent werd gehaald, maar slechts 26 procent kwam stemmen. Referendum ongeldig, maar de shopping mall kwam er niet. Net zoals de meerderheid had aangegeven. 

Toch hebben niet alle referenda het moeilijk, weet Van der Krieken. "Als het gaat over gemeentelijke herindelingen, komen er veel meer mensen naar de stembus." Daar zitten zelfs uitschieters tussen: in Berkel-Enschot ging 82 procent stemmen. Bijna iedereen (99 procent) stemde voor een samengaan met Udenhout in plaats van Tilburg. Maar naar de uitkomst werd niet geluisterd. De gemeente werd, samen met Udenhout bij Tilburg gevoegd.

zamele het idee op de politieke agenda te krijgen. Als de politiek met het referendum instemt, moeten er nog eens 3000 handtekeningen worden verzameld. Toch blijft Van Aken optimistisch. "We hebben goede hoop dat dat lukt."