In de streek boven Den Bosch worden zware gevechten geleverd. Sinds D-Day in Normandië heeft de Prinses Irene Brigade niet zulke zware verliezen geleden bij een actie. Aan Nederlandse kant vallen twaalf doden en meer dan dertig gewonden. De slachtoffers zijn voornamelijk jonge mannen, die nog niet eerder aan het front vochten. “Daar heb ik alleen maar lof en waardering voor. De jongens die hun leven hebben gegeven mogen nooit vergeten worden,” zegt Johan van Doorn, militair historicus. De Duitsers leiden de grootste verliezen: Zeker zeventig Duitsers sneuvelen en nog veel meer militairen raken gewond.

Enorme overmacht
In het gebied zitten ongeveer duizend Duitse militairen. De paar honderd Nederlanders en Britten in het gebied moeten het dus tegen een flinke overmacht opnemen. Bovendien krijgt de vijand ook nog eens versterking uit Amsterdam. Onder de Duitse doden bevinden zich veel matrozen van de Kriegsmarine.

In de achterhoede krijgen de Duitsers ook nog eens hulp van tientallen mannen van de Waffen SS Landstorm Nederland. Landgenoten in vreemde krijgsdienst. Die deden voornamelijk dienst als gids.

Complimenten
Bij de terugkeer op de kazernes in Brabant krijgen de officieren alle lof toegezwaaid door hun Britse generaal. Maar onder de mannen ontstaat ook frustratie over het hoe en waarom van de operatie. Voor de buitenwacht overheerst trots. Die krijgt vorm in het nieuwe korpsvaandel: 'Hedel 1945'.

Pas jaren na de oorlog verschijnt een boek over de strijd bij Hedel. Bosschenaar Luc van Gent (1925-2013) was zelf ooggetuige en probeerde uit te zoeken hoe het zat. Tevergeefs. “Wie op het idee gekomen is om in de laatste dagen voor het einde van de oorlog alsnog een aanval op de Bommelerwaard te gaan ondernemen, zal nooit achterhaald kunnen worden (..)”.

'Bevrijding van lijken'
Van Gent suggereert in het boek dat de aanval mogelijk een Nederlands initiatief was. Uit bezet gebied komen in april 1945 noodsignalen. Officieren van de Prinses Irene Brigade willen militair ingrijpen, om te voorkomen dat er ‘alleen nog maar lijken worden bevrijd’.

En dan was er ook nog de brief van 6 april 1945, geschreven door Prins Bernhard. De prins is op dat moment het hoofd van de Binnenlandse Strijdkrachten (het voormalige verzet dat ‘gefuseerd’ is). Het hoofdkwartier is in Breda, op landgoed Anneville. De brief van de prins belandt op de mat van een Britse commandant. Strekking: we hebben een brigade die graag het land wil bevrijden maar niks te doen heeft.

Bood Bernhard destijds de Britten de Prinses Irene Brigade aan? Militair historicus Johan van Doorn vermoedt ook dat de Nederlanders een actievere rol willen tijdens de bevrijding. Bewijs is er niet. Van Doorn noemt Operatie Orange onverantwoord. “Een aanval op dit moment van de oorlog? Met zo weinig manschappen, zonder versterkingen en zonder voldoende artilleriesteun. Onbegrijpelijk. Het had geen enkel militair doel”.

In de laatste dagen van april 1945 wordt duidelijk dat ‘grotere belangen’ speelden zo aan het einde van de oorlog.

Omroep Brabant bericht over de bevrijding van Brabant. 75 jaar geleden eindigde de Tweede Wereldoorlog in Europa. Lees in deze rubriek de gebeurtenissen van dag tot dag.

Kranten
In de laatste weken van de oorlog werd er op verschillende fronten gevochten om de nazi's te verslaan. In de verzetskranten werden de Nederlanders, voor zover het mogelijk was, op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen. Een aantal van deze kranten uit het archief van Jan de Wit uit Rosmalen is hier te lezen. Wij mochten de collectie bekijken. Heb jij nog kranten uit de oorlogsjaren voor het archief? Stuur hem een mail.

Lees alles over de bevrijding van Brabant op onze themapagina.