Deze week werden twee vrouwen om het leven gebracht in Brabant, in nog geen 24 uur tijd. De zaken hebben niks met elkaar te maken, maar ze veroorzaakten een schok. Moorden zijn altijd verschrikkelijk. Als je iemand zijn leven afpakt, is dat onomkeerbaar. Het laat ook diepe littekens na bij nabestaanden én ooggetuigen niet te vergeten.

Woensdag was het een moeder (34) met kinderwagen in Den Bosch die door haar ex werd doodgestoken. Donderdag werd een moeder (68) thuis in Helmond door haar zoon doodgestoken. Dat is zoals de politie het nu ziet.

Relationeel geweld, noemen ze dit. De meeste gevallen van moord en doodslag zijn dat. Dader en slachtoffer kennen elkaar omdat ze een relatie hebben als partners, vrienden of familie.

Dat blijft gek om te zien. Mensen die elkaar goed kennen die tot zoiets in staat zijn. Iemand die je ooit liefhad, of misschien nog steeds, toetakelen en doodmaken. Dan ben je ver weg.

Er gaat dan ook vaak een lange lijdensweg aan vooraf, zag ik in diverse rechtszaken. Combinaties van ruzies (over geld), onderhuidse spanningen, frustraties, voogdijkwesties met kinderen, drank, drugs, een psychose, gevoelens van jaloezie, angst en oplopende haat. En dan vlamt het in één keer op met fatale gevolgen.

In zulke zaken is de dader meestal een man. En het slachtoffer een vrouw. Andersom komt het minder vaak voor, maar we zien het ook wel gebeuren dat een vrouw haar man ombrengt in een vlaag van woede.

Dodelijk vrouw-tegen-vrouw-geweld is zeldzaam. Ik vond één voorbeeld, een moordzaak in Heesch in 2010 die je nog het best kan omschrijven als wraak voor een liefdesaffaire. Dat is trouwens een bekend motief bij relatiegeweld: iemand kan de nieuwe relatie van de ex niet accepteren en ontploft.

Als het gaat om dodelijk geweld komen we van ver. In de jaren negentig was het aantal vrouwen dat werd gedood een stuk hoger. Soms stierven jaarlijks wel zestig vrouwen in ons land. Ik sloeg 2001 erop na en zag dat alleen al in Brabant toen ook nog zeker twaalf vrouwen omkwamen door geweld.

Dat is gelukkig wat afgenomen. Er is een verklaring van sommige deskundigen. Vrouwen waren vroeger (financieel) afhankelijker van hun man dan nu. Ze konden hun koffers niet pakken omdat ze dan op straat belandden. En daarom was de kans dus groter dat ze in aanraking kwamen met de vuisten of het mes van manlief.

Je zou kunnen zeggen dat de emancipatie hier heeft gewerkt. De onafhankelijkheid van vrouwen nam toe, de geweldscijfers daalden. Landelijk sterven nu jaarlijks zo'n veertig vrouwen door geweld. Nog te veel maar er is een dalende trend zichtbaar. In pakweg een derde van het totaal aantal dodelijke geweldszaken is een vrouw het slachtoffer.

In Brabant overlijden jaarlijks tussen de drie en vijf vrouwen door geweld, als je de cijfers van de voorbije jaren ziet. Naar verhouding is één op de drie dodelijk geweldsslachtoffers vrouw.

Als je naar dit jaar 2021 kijkt tot nu toe, is er wat merkwaardigs zichtbaar. We hadden tot nu toe in totaal zeker acht gevallen van dodelijk geweld. Twee vermoedelijke roofmoorden, op een bed-and-breakfasteigenaar en een de voormalig topman van een groot bedrijf. Twee mannen dus.

En verder, zes slachtoffers van het vrouwelijk geslacht: de moeders in Helmond en Den Bosch, twee vrouwen in Breda en eentje in Tilburg. En ook het onbekende dode babymeisje van Wernhout.

Er stierven tot nu toe dus veel meer vrouwen dan mannen. Dat heb ik nooit eerder gezien. Het gaat ook om de context. Logisch. Er zijn relatief weinig mannen vermoord dit jaar in onze provincie dus dan is het aandeel van vrouwelijke slachtoffers hoger. Maar dan nog. Het is en blijft opvallend.