De plannen waren zo mooi. Om de stikstofuitstoot flink terug te brengen besloot de provincie jaren geleden al dat Brabantse boeren hun stallen moesten aanpassen. Melkveehouders een nieuwe stalvloer, die mest en urine kan scheiden. Varkensboeren, geitenhouders en pluimveehouders een luchtwasser op het dak van de stal.

De plannen stuitten op veel verzet. Want zo'n stalsysteem is duur en die zie je niet terug in de omzet. De datum voor deze verplichte stalaanpassingen werd meermaals opgeschoven. Er viel zelfs een college over.

Streep door systemen
De laatste wijziging in de plannen kwam half december 2022, nadat de rechter besloot dat meerdere stalsystemen niet het beloofde resultaat haalden. De stikstofuitstoot bleek veel minder te zijn teruggebracht dan bedoeld. Daardoor stoten boeren meer stikstof uit dan waar ze een vergunning voor hebben gekregen.

Minister van Natuur en Stikstof, Christianne van der Wal, beloofde uit te zoeken welke systemen geschikt zijn en welke niet. Dat onderzoek door de Wageningen Universiteit duurde ongeveer een half jaar. De provincie besloot dat boeren in Brabant ook een half jaar uitstel kregen voor het plaatsen van die nieuwe stalsystemen. Nieuwe deadline: 1 juli 2024. Vergunning aanvragen voor 1 oktober 2023.

Onthutsende resultaten
Op 30 juni werden de resultaten van het onderzoek door de Wageningen Universiteit in een kamerbrief bekendgemaakt. De uitkomsten waren onthutsend. De stalsystemen voor melkvee werken niet. De luchtwassers voor varkensstallen werken 60 procent minder dan voorgespiegeld. En de uitstoot bij pluimvee ligt drie keer hoger dan verwacht. Werk aan de winkel voor de ministeries, maar resultaten zijn er niet voor het einde van het jaar.

Het zou logisch zijn als het provinciebestuur hier de conclusie aan verbindt dat vasthouden aan een deadline voor een verplichte stalaanpassing om stikstof te verminderen niet heel logisch is. Maar hier komt de parallelle werkelijkheid.

Uitstel in conceptakkoord
Bij de onderhandelingen over een nieuw collegebestuur van BBB, VVD, PvdA en GroenLinks werd besloten om de pauzeknop in te drukken. In het conceptakkoord is de datum van juli 2024 losgelaten. Pijnlijk detail: het conceptakkoord werd nooit een definitief akkoord, want de stekker ging uit de onderhandelingen.

De onderhandelende partijen VVD, PvdA en GroenLinks zijn het er dus over eens dat de datum van 1 juli 2024 niet haalbaar is. Het staat alleen niet op papier. Een nieuw college is er waarschijnlijk pas in september. Dat is nog geen maand voor het verstrijken van de uiterste datum voor de vergunningsaanvraag. Tot die tijd staan dus de oude afspraken: een deadline voor de vergunning van 1 oktober.

Opnieuw motie CDA
Zolang er nog geen nieuwe coalitie is, is het aan de oude coalitie om helderheid te verschaffen. Dat doet ze niet. Na 30 juni bleef het stil. Het college verbindt niet zelf conclusies aan de kamerbrief. Het is opnieuw het CDA dat vrijdag met een motie komt om die helderheid wel te krijgen. Die partij wil dat de deadline van 1 oktober 2023 en 1 juli 2024 onmiddellijk wordt losgelaten.

LEES OOK:

Nieuwe stalsystemen werken slechter dan beloofd: tegenvaller voor provincie

Boeren krijgen hulp van experts bij hun keuze voor de toekomst