De regering kwam in 2015 met het Plan Aanpak Stikstof (PAS). Veeboeren die hun bedrijf wilden uitbreiden met weinig extra stikstofneerslag als gevolg hoefden daarvoor geen vergunning aan te vragen. Een melding maken was voldoende. Maar vier jaar later veranderde dat.

De PAS-melders kwamen in 2019 in de problemen, toen de rechter een streep zette door de regeling. Daardoor waren ze in één klap illegaal bezig. Buiten hun schuld om.

In heel Nederland zijn er zo'n 2500 PAS-melders. Ruim 500 van hen zitten in Brabant, een groot deel dus.

Check, check, dubbel check
Momenteel heeft de provincie 215 PAS-melders in behandeling. Aan 154 moet ze nog beginnen. Bij hen wordt gekeken of de gegevens die ze hebben aangeleverd kloppen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om de berekening van de stikstofuitstoot.

Volgens de provincie is het controleren van alle meldingen een flinke klus: "Het gaat om een groot aantal en goed onderzoek kost tijd." Aan het eind van deze maand wil de provincie alle dossiers ten minste één keer behandeld hebben.

Hoe verder?
Over 163 PAS-melders is al wel een conclusie getrokken:

• Twee op de drie bedrijven komen niet in aanmerking voor legalisatie. Van deze groep mist bijna de helft wel een vereiste vergunning, maar komt dat niet door de geschrapte PAS-regeling.
• Een ander deel heeft het verzoek zelf ingetrokken of heeft een dubbele melding gemaakt.
• Een klein aantal bedrijven stoot teveel stikstof uit om PAS-melder te zijn. Deze bedrijven kwamen dus eigenlijk nooit in aanmerking voor de PAS-regeling en nu dus ook niet voor legalisering.
• Tot nu toe kon een handvol agrarische bedrijven hun problemen zelf oplossen. Zij hebben er zelf voor gezorgd dat hun bedrijf minder stikstof uitstoot, waardoor ze binnen de grenzen van hun vergunning blijven.
• Bij 39 bedrijven trok de provincie de conclusie dat ze inderdaad in aanmerking komen voor legalisatie. Deze boeren moeten nu wachten op stikstofruimte.

Die ruimte laat alleen wel op zich wachten. Omdat het slecht gaat met de kwetsbare natuurgebieden in Brabant, moet alle stikstofruimte die vrijkomt eerst ingezet worden voor het herstel van die natuur.

Vooraan in de rij
De provincie hoopt dat zoveel boeren gebruik maken van de uitkoopregelingen dat de natuur kan herstellen en ook de PAS-melders kunnen worden geholpen. In mei maakte stikstofminister Van der Wal namelijk bekend dat die bedrijven, na natuurherstel, vooraan in de rij staan voor stikstofruimte die vrijkomt.

De uitkoopregelingen lopen nog tot 1 december. Vorige maand hadden zich meer dan 200 boeren aangemeld om zich vrijwillig te laten uitkopen. Als zij allemaal stoppen, zou dat een flinke hap betekenen uit de stikstofuitstoot.

Juridisch kwetsbaar
Omdat PAS-melders in feite illegaal zijn, zijn ze juridisch kwetsbaar. Dat zorgt bij deze boeren voor veel onzekerheid. Voor 22 bedrijven heeft de provincie een verzoek gekregen waarin wordt gevraagd op te treden tegen illegale activiteiten.

Omdat de PAS-melders er niets aan kunnen doen dat ze geen vergunning hebben, treedt de provincie niet tegen hen op. Toch blijft er, ondanks alle inspanningen, nog heel veel onduidelijk voor deze boeren.

LEES OOK:

Voorrang op stikstofruimte voor PAS-melders is 'stap in goede richting'

Voor boeren zonder stikstofvergunning dreigt opnieuw onduidelijkheid