Het nep-item gaat over een app waarmee mensen snel rijk zouden kunnen worden. In het item wordt verteld dat deze game gemaakt is door de bekende Amerikaanse YouTuber Mr. Beast, en dat Nederlanders er al twintig miljoen euro mee verdiend hebben. Met de app zou het kinderlijk eenvoudig zijn om in korte tijd veel geld te verdienen.

Twintig miljoen euro
De video begint met presentatrice Annechien Steenhuizen die in het NOS decor vertelt over de app. Maar wat ze in de video zegt, heeft ze nooit écht uitgesproken. De tekst is met artificial intelligence, AI, gemaakt. Er volgt een shot van hysterisch schreeuwende jongeren. Vervolgens zie je beelden van Omroep Brabant, waarin een vrouw op straat wordt geïnterviewd over de vele nieuwe auto's in haar straat.

De beelden van Omroep Brabant suggereren dat de mensen in de straat nieuwe auto's hebben doordat ze geld hebben verdiend met de app, maar niets is minder waar. De beelden zijn namelijk afkomstig uit een interview uit 2018, waarin bewoners van Son en Breugel vertellen over wat het winnen van een prijs in de Postcodeloterij met hen heeft gedaan.

‘Een heel lage manier’
Dat met behulp van AI beelden en stemmen zo bewerkt kunnen worden dat het lijkt alsof mensen dingen zeggen die ze nooit gezegd hebben, is niet nieuw. Maar dat twee Nederlandse nieuwsorganisaties misbruikt worden om een game aan de man te brengen, is dat wel volgens Alexander Pleijter, hij is nepnieuwsonderzoeker aan de Universiteit van Leiden. “Dit is wel echt weer een heel nieuwe vorm, die ik in Nederland nog niet ben tegengekomen.”

Pleijter noemt de video ‘heel creatief’ en zegt dat de techniek weliswaar bekend is, maar dat het niet eenvoudig is een video als deze in elkaar te zetten. Hij maakt zich zorgen. “In feite is het een vorm van oplichterij, het is zorgwekkend dat er mensen mee worden verleid." Hij spreekt van ‘een heel lage manier om mensen te verleiden’.

Wie zit hier achter?
De game heeft in de appstore van Apple geen goede beoordeling, hij krijgt 1,6 van de 5 sterren van gebruikers. Een Nederlandse gebruiker doet zijn beklag: “Als je 50 euro inzet moet je in een week voor 35.000 euro spelen voordat je het recht hebt je uit te laten betalen. Totaal uit verhouding en onhaalbaar.” Overigens wordt in de beschrijving van de game met geen woord over geld verdienen gesproken.

Het blijkt lastig te achterhalen wie er precies achter de video zit. De YouTuber die hem gemaakt zou hebben, Mr. Beast, ontwikkelt in werkelijkheid geen games. In de appstore staat ene Paulius Drozdov vermeld als ontwikkelaar, een naam die online verder nergens opduikt.

Betrouwbaarheid
Pleijter vindt het belangrijk te waarschuwen voor dit soort misleiding. “In onderzoeken scoren de NOS en Omroep Brabant altijd hoog als het gaat om betrouwbaarheid. Ik kan me voorstellen dat het voor mensen wel heel geloofwaardig overkomt.”

Als tip geeft hij mee bij twijfel even te Googelen op de app waar het om gaat. “En je kunt het ook altijd bij factcheckclubs neerleggen als je twijfelt, bijvoorbeeld bij ons, bij Nieuwscheckers. Wij kunnen dan altijd checken of de video klopt.”

Dit is de nepnieuwsvideo die rondgaat op Instagram:

Ook internationale nieuwsmedia worden misbruikt om reclame te maken voor de game:

Heb je een tip voor de onderzoeksredactie? Mail ons dan. Of stuur 100% anoniem een bericht via het extra beveiligde Publeaks.