Vlijtig gaan haar vingers op en neer. De nagels zijn roze gelakt. Martine is over de honderd, maar ze breit nog tien uur per dag. “Sjaals en mutsen. Voor de arme mensen. In bed lig ik al te denken: o, lekker breien. Gek he. Het vult mijn leven. Het is mijn lust en mijn leven.”

Martine trouwde in 1940, tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Ik was 18 en was nog nooit met een jongen mee geweest. Hij was altijd zo aardig en lief tegen mij. Ik was helemaal betoverd. Die man was 32. Hij stuurde er echt op aan dat hij met mij kon trouwen. Ik was nog maar een meisje, maar ik ben wel met hem getrouwd.”

Haar man zat in het verzet en was ondergedoken. “We waren gewaarschuwd dat ze de volgende dag bij ons zouden komen. Ik ben met mijn dochter naar familie gegaan.”

Daar zaten ze op de zolder van een bakkerij. “Het stond helemaal vol met meelzakken. Niemand had in de gaten dat daar een kamer achter was." Naar buiten gaan was te gevaarlijk. "Ik was zo bang dat mijn kind zou huilen. Ik hoorde de kistjes op de keien. Dan vielen ze bij de buren binnen. Een jongen van twintig hebben ze eruit gehaald en meegenomen.”

Martine kwam de tijd door, door veel te breien. “Ik was altijd bang. Anderhalf jaar is lang hoor. Dat is een heel moeilijke tijd geweest. Ik was blij dat de oorlog voorbij was, maar ik kon niet feesten. Ik was kapot van alles.”

Deze oorlogsjaren hebben haar wel gevormd. “Daarna was ik met heel veel dingen blij. Dankbaar, want je had verschrikkelijk veel gemist.”

De verliefdheid bekoelde destijds snel. "Hij bleek eigenlijk een verzorgster te zoeken en niet zozeer een vrouw." Ze hield het tien jaar met hem vol en ze kregen samen twee kinderen. Martine deed iets wat in de jaren vijftig ongebruikelijk was. Ze ging scheiden. “Ik kon niet meer. Ik was 28. Daarna ben ik negen jaar alleen gebleven. Ik heb altijd gezegd: ’Ik trouw nooit meer’.”

Toch leerde ze een andere man kennen op wie ze verliefd werd. “Hij was negen jaar ouder. Ik val blijkbaar op oudere mannen." Met deze man klikte het wel, maar het noodlot sloeg toe. "Hij had kanker, maar hij wilde niet naar de dokter. Hij was bang om te horen wat de dokter zou zeggen. Totdat hij pijn begon te krijgen, maar toen was het al te laat.”

De kinderen uit haar eerste huwelijk zijn nu 74 en 81. “Mijn oudste dochter heeft een hersenbloeding gehad. Die is veel minder dan ik. Ik kan nog redelijk goed mee in alles.” Haar tweede dochter is gehandicapt. "Dat komt door een inenting tegen de pokken. Dat is in haar hoofdje niet goed gegaan. Daarvoor was er niks aan de hand. Ze was nog klein. De dokter zei dat ze geen twee zou worden. Ik vond het verschrikkelijk. Ik heb er zoveel verdriet om gehad, maar ze is nu 74 en ze is er nog."

Met haar tweede man kreeg ze nog een dochter die nu 62 is. Inmiddels zijn er vijf generaties, met vier achterachterkleinkinderen. Ook de zoon uit een eerdere relatie van haar tweede man was heel belangrijk voor Martine. Ze hadden een heel goede band met elkaar.

Martine was 64 toen haar tweede man overleed. Ze is daarna altijd alleen gebleven. “Ik had er ineens genoeg van. De eerste was een beetje moeilijk en de tweede is een tijd ziek geweest.”

"Ik had zat meegemaakt, ook wat mijn gezondheid betreft. Ik heb kanker gehad.” Het begon allemaal met onderzoeken. "De dokter zei: 'Ik vind het heel erg, maar u heeft kanker.' Eerst moest mijn ene borst eraf en het jaar erna de andere. Dat was niet makkelijk. Toch was ik blij omdat ik er nog was. Ik had natuurlijk ook het hoekje om kunnen gaan.”

Relativeren helpt haar om met de moeilijkheden om te gaan. “Dan dacht ik: het had ook zo en zo kunnen zijn. Dat was heel wat erger. Dan was ik weer blij. Ik ga nog altijd blij naar bed en ik sta iedere morgen blij op. Ik ben altijd vrolijk. Ik denk dat ik daar zo oud van word. Of het is een gunst omdat de kinderen me niet kunnen missen.”

Haar levensadvies? “Blij te zijn met de dingen die je hebt. En niet zeuren over iets wat je niet hebt. Daar krijg je het toch niet mee. Probeer tevreden te zijn. Leren luisteren is ook belangrijk. Dat je openstaat voor de problemen van anderen. Anders kun je niet deelnemen aan het leven."

We spraken een aantal honderdplussers over levenslessen die ze ons willen meegeven, bekijk hieronder de video:

DIT VIND JE VAST OOK INTERESSANT:

Jan is 101 en wil nog paar jaar door: 'Blij dat ik nog op aarde ben'

Marie is 100 maar ze zou het liefst achterop de motor klimmen