De discussie waar we nooit genoeg van krijgen: is het friet of patat?
"Als je het nuchter bekijkt zijn het gewoon twee woorden voor hetzelfde onderwerp", legt Jos Swanenberg, hoogleraar diversiteit in taal en cultuur aan de Tilburg University uit.
"Je kunt herkennen waar iemand vandaan komt."
"Toch is er iets bijzonders aan de hand met deze woorden. Je kunt eraan herkennen waar iemand vandaan komt." Bij het gebruik van friet of patat komen volgens Swanenberg allerlei associaties en gevoelens kijken.
Deze associaties zijn onderdeel van een regionale identiteit waar we graag aan vasthouden, weet Professor Wim Vandenbussche, taalsocioloog en professor in de Nederlandse taalkunde aan de Vrije Universiteit Brussel.
Dat de ene regio een ander woord gebruikt dan de andere regio komt volgens hem vaker voor. "Zo zeggen wij in België croque-monsieur en jullie tosti."
De professor komt er in zijn land dus zonder discussie vanaf, maar dat wil niet zeggen dat het eeuwige debat hem niet interesseert. "Wat de friet/patat-discussie zo interessant maakt, is dat binnen één land verschillende termen worden gebruikt."
"Een randstadidentiteit bestaat niet echt."
Dat er in onze provincie zo fanatiek friet wordt gezegd, heeft volgens Swanenberg te maken met de sterke Brabantse identiteit. "Iets als een randstadidentiteit bestaat niet echt, omdat de identiteit per stad boven de rivieren erg verschilt. Van een sterke Brabantse identiteit is daarentegen wel sprake."
En daarom voelt het woord 'friet' volgens de hoogleraar nu eenmaal een beetje van ons. Hij verwacht daarom niet dat de discussie zomaar voorbij is als het hele land besluit friet te zeggen.
"Te vergelijken met carnaval."
"Ik vergelijk het altijd met carnaval. Wij vinden carnaval heel belangrijk en dan vinden we het best leuk als er wat vrienden van boven de rivieren meegaan, maar het moeten er ook niet te veel zijn", lacht Swanenberg.
De woorden kunnen volgens de deskundigen dus prima naast elkaar bestaan, al wordt friet ook door enkele bovensloters gebruikt. Dat blijkt uit een kaartje dat frietzegger Rens van der Plas uit Tilburg maakte door de menukaarten van honderdvijftig snackbars in Nederland door te spitten.
Op de plattegronden die Rens op 'X' plaatste, is te zien dat ze ook in onder meer Flevoland, in Groningen en in Noord-Holland op sommige plekken frites of friet zeggen.