BRABANT BEVRIJD

Forse Duitse troepenmacht breekt door Amerikaanse linies

28 oktober om 07:00 • Aangepast 7 november om 02:04
nl
28 oktober 1944. Na de 'bevrijdingsgolf' van een dag eerder, valt hier en daar het front stil. De vijand lijkt op veel plekken spoorloos. Maar ze hebben zich verschanst achter nieuwe linies en ze zijn nooit ver weg. Soms slaat de vijand zelfs ineens verrassend hard terug. In de Peel breekt een forse Duitse troepenmacht door de Amerikaanse linies.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

In de herfst van 1944 werd het grootste deel van Brabant bevrijd. Er vielen veel slachtoffers en er ontstond grote schade. Op Omroep Brabant lees je dagelijks wat er precies tachtig jaar geleden gebeurde.

De Polen rukken snel op rondom Breda. De Eerste Poolse Pantserdivisie bevrijdt Chaam Molenschot, Bavel, Dorst en Rijen.

Aan hun oostflank komen ze Britse soldaten tegen die Tilburg door zijn. En de Prinses Irenebrigade, die bevel krijgt om het gebied rond Hulten en Rijen te bewaken. Dan kunnen de Polen zich richten op Breda.

Brand
De Polen rukken op vanuit het oosten en zuiden. Als ze aan de randen van de Baroniestad komen, lopen ze tegen Duits verzet aan in de IJpelaar. De vijand heeft zich verschanst in een van de gebouwen van de priesteropleiding. Er breken gevechten uit met kleine groepjes Duitsers in het gebied. De Poolse kanonnen schieten op ze en het priestercomplex vliegt in brand.

De Amerikanen bij Zundert gaan ook naar Breda. De Timberwolves bevrijden op deze dag Rijsbergen.

Generaal Stanislaw Maczek en zijn mannen van de Eerste Poolse Pantserdivisie, vermoedelijk zomer 1944 (foto: archief)
Generaal Stanislaw Maczek en zijn mannen van de Eerste Poolse Pantserdivisie, vermoedelijk zomer 1944 (foto: archief)

In Tilburg worden de Schotse bevrijders op deze dag feestelijk ontvangen door het stadsbestuur. ‘Welcomed and entertained by the bourgmeister’ zo noteert het divisiehoofdkwartier het in het War Diary.

Bioscoopjournaals filmen de feestelijkheden. De beelden gaan de hele wereld over. Maar lang kunnen de Schotten niet genieten van de Tilburgse dankbaarheid want ze krijgen in de loop van de dag het bevel onmiddellijk naar de Peel te trekken, wegens een Duitse dreiging.

Wachten op privacy instellingen...

De Limburgse Peel was een dag eerder opgeschrikt door Duitse artilleriebeschietingen. Na wekenlange rust viel dat op, want de frontlijn leek hier bevroren. Na de hevige strijd bij Overloon en Venray waren de gevechten in de regio wat geluwd. Maar de Duitsers hielden hun posities op de westelijke Maasoever rond Venlo stevig in handen. Voor een operatie zoals deze.

Forse tegenaanval
Een forse troepenmacht van zeker twintigduizend man rukt op richting het Limburgse Meijel. Ze hebben dertig nieuwe Panthertanks en tientallen 'stugs': Sturmgeschütze, de gevreesde mobiele kanonnen op rupsbanden. Moeilijk te raken omdat ze zo laag en beweeglijk zijn.

Redelijk makkelijk breken ze door het geallieerde front. De lange frontlijn wordt bewaakt door de 7e Amerikaanse Infanterie Divisie die overvallen is door de aanval.

De bezetter is weg uit alle grote Brabantse steden, behalve uit Breda. Maar ze zijn nog niet verslagen. Achter kanalen en rivieren bouwen de Duitsers nieuwe tijdelijke verdedigingslinies. De verdediging is soms erg effectief. Zo lukt het de geallieerden niet om door te breken bij Loon op Zand en Dongen.

Vanuit het bevrijde Den Bosch vallen de Britten niet aan. Dus de Duitse troepen rond Nieuwkuijk hebben tijd om nieuwe linies in te richten langs het Drongelens kanaal dat ook wel Afwateringskanaal wordt genoemd.

Roosendaal
In het westen verloopt de opmars moeizaam. Bij Roosendaal lukt het de Engelsen nog niet om de tankgracht bij buurtschap Tolberg over te steken.

De geallieerden proberen na de bevrijding van Nispen, de verbindingsweg Roosendaal-Bergen op Zoom te bereiken. Dat is een belangrijke aanvoerroute voor de Duitsers en blokkeren zou dus gunstig zijn. Doelwit is een centraal kruispunt ten westen van Wouw, bij Heerle.

Tanks
In de vroege ochtend gaat een aanval van start richting Heerle. Met gewone tanks en vlammenwerpertanks. Geallieerde artillerie vuurt eerst op buurtschap Vijfhoek dat op de doorgaande route ligt, ten westen van de spoorlijn.

De Duitse bemanning van drie flak-kanonnen vlucht. Een voorraad munitie gaat de lucht in. Het lukt de geallieerden om de belangrijke doorgaande weg te blokkeren en ze graven zich in. Vandaag wordt ook Wouw bevrijd.

Canadese tanks in Bergen op Zoom oktober 1944 (foto: archief)
Canadese tanks in Bergen op Zoom oktober 1944 (foto: archief)

Middeleeuws kanaal
In Bergen op Zoom proberen Canadese eenheden De Zoom over te steken, het diepe en vrij brede middeleeuwse turfkanaal. In huizen en fabrieken aan de andere kant zitten de Duitsers verstopt. Een bataljon Fallschirmjäger heeft de opdracht de Duitse aftocht te dekken, met deze linie.

‘Panzersperre De Zoom’ is een echte barrière. Er liggen overal mijnen en de Duitsers hebben er eerder al een versperring gebouwd van betonblokken.

Panzersperre De Zoom in het Anton van Duinkerkenpark Bergen op Zoom (foto: Willem-Jan Joachems)
Panzersperre De Zoom in het Anton van Duinkerkenpark Bergen op Zoom (foto: Willem-Jan Joachems)

Daarom krijgt Canadese artillerie bevel de Duitse posities te bestoken. De kanonnen staan ten zuiden van de stad en schieten hun granaten over het centrum. Door een fout komen de granaten te vroeg naar beneden en landen in de Steenbergsestraat, niet ver van het Markiezenhof. Zeven Canadezen sneuvelen.

Frontlijn slingert
Na de snelle geallieerde opmars zijn de nieuwe Duitse linies langs de verschillende waterwegen een nieuwe barriere voor de bevrijders. De Duitsers willen daar de strijd aan gaan, langs dat nieuwe front dat dwars door Brabant slingert, van Bergen op Zoom en Heerle, Breda, Loon op Zand, Nieuwkuijk tot Den Bosch.

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.