Jessie Hillekens doet als sociaal wetenschapper onderzoek naar de integratie van non-binaire en transgender jongeren of kinderen met een migratie-achtergrond. "Zeker met dit type onderwerpen merk je steeds meer druk van buitenaf. Ik moet daarom steeds goed nadenken of ik wel of niet naar buiten wil treden over bepaalde thema’s. Hetzelfde geldt voor lezingen. Ik moet vooraf een goede afweging maken of ik dit wel een veilige omgeving kan doen", legt Hillekens uit.

Volgens de universitair docent is het anti-wetenschappelijke sentiment al langere tijd aan de gang. "Ik zie dit bij collega’s die, hoe meer publiciteit ze opzoeken, ook meer dreiging ervaren. Ik werk bijvoorbeeld samen met een collega die queer is. Hen is al meerdere keren bedreigd, vooral vanuit Amerika. Dat heeft natuurlijk ook zijn weerslag op het onderzoek hier."

Wim van de Donk, rector magnificus van Tilburg University, deelt de zorg van de universitair docent. "We horen verhalen van collega’s die op het vliegveld in Amerika hun laptop moeten openmaken. Of collega’s die zich afvragen of ze zelfs hun laptop nog wel mee kunnen nemen. Dat zijn dingen waar we een jaar geleden nog niet tegenaan liepen. Het is dus opletten geblazen."

Volgens rector Van de Donk zijn Amerikaanse toestanden in Nederland gelukkig niet aan de orde. "Toch moeten we zuinig zijn op de wetenschap en op de academische vrijheid. We zien dat er steeds meer bemoeienis is door bijvoorbeeld geldstromen te koppelen aan bepaalde onderzoeken of druk van buitenaf waarbij om dingen niet te doen. Dat is geen goed idee."

Van de Donk vervolgt: "Het allerbelangrijkste is dat we blijven uitleggen wat het grote belang van universiteiten voor de maatschappij is. Dit zijn plekken waar goede ideeën voor de samenleving voor de lange termijn ontwikkeld worden. Alle dingen die we nu heel gewoon vinden, zijn hier begonnen dankzij ongebonden onderzoek."

Juist nu wetenschappers zich steeds minder vrij voelen in hun onderzoek vindt Jessie Hillekens het belangrijk om zich te blijven uitspreken. "We hebben als wetenschappers nu eenmaal de taak om onze bevindingen te communiceren. Hoe moeilijk of eng het soms ook kan zijn, is het belangrijk om de spotlight te blijven zoeken. Want als wij het niet meer durven te zeggen, wie dan nog wel?"