In maart werd bekend dat het college van burgemeester en wethouders plannen had om in Berlicum een AZC te openen voor zo’n 270 vluchtelingen. Dat leidde tot felle protesten, een chaotisch verlopen informatieavond en uiteindelijk tot het stopzetten van de plannen.

Wethouder Theo Geldens erkent dat de communicatie niet goed is gegaan: “De afgelopen drie jaar hebben we veel gesproken over de komst van een AZC, maar vooral op het gemeentehuis. Nooit met de bewoners. Terwijl het juist de bevolking is die straks met de komst van vluchtelingen te maken krijgt. Daarom is het belangrijk dat we nu echt met mensen in gesprek gaan.”

Met het nieuwe onderzoek wil de gemeente achterhalen wat er leeft onder inwoners, wat zij nodig hebben om opvang te accepteren en hoe het draagvlak eventueel vergroot kan worden. Zowel in Sint-Michielsgestel als in de omliggende dorpen zullen onderzoekers en documentairemakers de komende maanden in gesprek gaan met bewoners.

“Het maakt niet uit of iemand positief of negatief is over de komst van een azc”, zegt Geldens. “We willen alle gevoelens in beeld brengen. Van voorstanders tot tegenstanders, en alles daartussenin. Objectief en zonder te sturen. Het belangrijkste is dat mensen hun mening uiten én op een manier waarop hun boodschap ook echt overkomt.”

Volgens de wethouder gaat het er niet om dat iedereen het uiteindelijk eens is, maar dat er ruimte ontstaat voor gesprek en begrip. “Als we dat als samenleving doen, dan geloof ik dat er iets gemeenschappelijks naar boven komt.”

Daarnaast moeten de resultaten het college helpen om besluit te nemen over een mogelijke opvanglocatie in de toekomst. “De politiek is ook verdeeld. De één wil helemaal geen opvang en de ander juist heel graag. Maar uiteindelijk moeten we samen betekenis geven aan hoe we hiermee omgaan. Dáár zit de kracht van een samenleving.”

De resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd in een documentaire van ongeveer twintig minuten. “Je kunt wel een rapport van tientallen pagina’s schrijven, maar dat gaat geen enkele inwoner lezen. Met de film willen we het gevoel over migratie en opvang in Sint-Michielsgestel letterlijk zichtbaar maken. We hopen dat het onderwerp zo echt gaat leven.”

De documentaire en het onderzoek moeten in november klaar zijn, zodat de resultaten nog voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart kunnen worden besproken. Geldens noemt het spannend, maar kijkt met vertrouwen vooruit. “Ik denk dat de combinatie van een inhoudelijk onderzoek en een filmische vertaling uniek is. En ik hoop dat we na afloop samen met de bevolking kunnen zeggen: dit was waardevol.”

Er is 150.000 euro beschikbaar voor dit project. Dit wordt gebruikt om de onderzoekers, de filmmakers en extra uren van gemeentemedewerkers te betalen. Het geld komt van een regeling van het Rijk en gaat dus niet ten koste van het budget van de gemeente.