De teller staat op zes labs in Brabant, in de eerste helft van dit jaar. Bijna allemaal kleintjes. Ze worden ook wel keukenlabs genoemd, zonder ketels. Vooral in Roosendaal en Bergen op Zoom en omgeving is het raak. Deze week dook in Waalwijk nog een klein lab op.

Zo weinig labs is gek. Zeker als je nagaat dat er vorig jaar rond deze tijd meer dan het dubbele aantal was ontdekt. 2024 was een recordjaar met 35 labs in Brabant. Vooral in het westen, het oosten zag een daling. En die lijkt door te zetten met slechts een klein lab in Best in het nieuws: Politie-eenheid Oost-Brabant noemt het ‘erg rustig’.

Landelijk
Het landelijke plaatje lijkt hetzelfde. Buiten Brabant kwamen tot nu toe veertien drugslabs in het nieuws. Nou zijn het er altijd meer, omdat niet alles meteen naar buiten wordt gebracht. Maar het verschil met vorig jaar is enorm toen de politie 167 labs oprolde.

Als je die cijfers op dit jaar zou projecteren, zou het aantal nu rond de tachtig moeten liggen. Er is dus echt wel wat aan de hand. Maar wat is de oorzaak?

Verstopt?
Het kan zijn dat de labs beter verstopt zijn, maar dat lijkt onwaarschijnlijk. Laboranten moeten chemische stoffen, glaswerk en ketels naar hun drugsfabriekje rijden. Het ‘koken’ valt ook vaak op omdat het stinkt. 100 procent stiekem bestaat niet.

Grens over?
Als je uitzoomt op de kaart valt iets op. Aan de andere kant van de grens regende het vondsten en arrestaties. In Belgische plaatsen als Bilzen, Maaseik, Bree, Overpelt en Lommel doken drugslabs op. Met bijna altijd wel Nederlanders, vaak Brabanders. In een lab in Geel pakte de Belgische politie een paar Tilburgers.

De Belgische en Duitse politie rolden ook enkele misdaadnetwerken op. De makers zitten niet stil. Maar ze zijn ook niet ineens allemaal in korte tijd verhuisd.

Olympische Spelen
Er speelt mogelijk wat anders, vermoeden experts. Deze ‘dip’ doet denken aan gebeurtenissen van bijna twintig jaar geleden aan de andere kant van de wereld. China is de belangrijkste exporteur van chemische grondstoffen, ook voor drugs.

In de aanloop naar de Olympische Spelen wilde China zich van zijn goede kant laten zien. Daarom verbood dat land de export van cruciale grondstoffen, de precursoren. Overtreders riskeerden de doodstraf. Dus had dat gevolgen voor de klanten in Europa.

De aanvoer van BMK droogde wat op. Dat is de basisstof voor speed. Maar het ging met name om PMK, de belangrijkste grondstof voor mdma oftewel xtc. Het gevolg was schaarste en veel minder drugslabs vanaf 2007. Er werden nauwelijks nog synthetische drugs gemaakt in Brabant, het traditionele hart van de xtc.

Vervangers
Dat Chinese expertverbod hakte erin. De aanvoer van grondstoffen was verstoord. Maar na die dip kwam een opleving. Criminelen vonden creatieve oplossingen. Slimme laboranten gingen stofjes mengen en zo zelf vervangers maken: pre-precursoren. Dat zorgde wel voor meer drugsafval. Vanaf 2010 nam de xtc-productie weer toe. Fors ook. Die bloei lijkt nu meer afgeremd, vastgelopen misschien.

Op 1 mei vorig jaar heeft China namelijk de exportregels voor chemische stoffen verder aangescherpt, blijkt uit VN-drugsrapporten. Dat verbod kwam goed op gang in september. Iedereen die iets verkoopt aan het buitenland riskeert de doodstraf. En dat zou ook de oorzaak kunnen zijn van de dip hier, klinkt het in de opsporingswereld. Er komen minder grondstoffen deze kant uit.

'Illusie'
De geschiedenis herhaalt zich, net als de dip van bijna twintig jaar geleden. Creatieve criminelen zoeken weer oplossingen voor het grondstoffentekort. “We zien nu al dat ze experimenteren met nieuwe stoffen,” zegt een drugsexpert die anoniem wil blijven.

"Misschien is het opnieuw de stilte voor de storm? Wie zal het zeggen”, benadrukt een expert. “Het blijft een kat-en-muis-spel. Vooral ook omdat de drugswereld nou eenmaal geld oplevert. De vraag naar drugs is mondiaal en onverzadigbaar.”