De regels zijn simpel: kinderen mogen pas ingeschreven worden bij een basisschool als ze ouder dan drie jaar zijn. Dit om te voorkomen dat er enorme wachtlijsten ontstaan en kinderen die later aangemeld worden, buiten de boot vallen. De inspectie wil hiermee 'kansenongelijkheid' voorkomen. “Niet iedere ouder weet de weg naar een school even gemakkelijk te vinden. Het mag niet zo zijn dat voor die groep ouders bepaalde scholen niet toegankelijk zijn”, meldt de inspectie.

Uitgenodigd voor rondleiding
Het overgrote deel van de Brabantse basisscholen blijkt hier geen boodschap aan te hebben. Omroep Brabant heeft contact gehad met 142 scholen verspreid over de hele provincie. Bij driekwart daarvan, 107 scholen, is het geen probleem om een kind van twee jaar oud alvast in te schrijven. We worden zelfs al uitgenodigd voor een rondleiding of krijgen het aanmeldformulier toegestuurd om in te vullen.

Het gaat hier niet alleen om scholen waar vaak nog plekken voor nieuwe leerlingen vrij zijn. Ook bij scholen die al zo goed als vol zitten, is het mogelijk om een kind te vroeg in te schrijven.

Zeven scholen laten weten nu al een wachtlijst te hebben, dus snelheid bij het inschrijven is volgens hen geboden. Bij 27 andere scholen is nog plek, maar deze scholen zijn wel populair. Ze laten weten 'op dit moment' nog geen wachtlijst te hebben, of benadrukken dat het belangrijk is om er snel bij te zijn. 30 van de 142 scholen melden zich strikt aan de regels te houden: inschrijven is daar nog niet mogelijk.

‘Geen echte inschrijving’
Als we de scholen om een reactie vragen, horen we meerdere keren dat het niet om een echte aanmelding gaat, maar een ‘vooraanmelding’ of het ‘inschrijven op de interesselijst’. Wat het verschil precies is, blijft onduidelijk: want wat is dan het nut van zo’n lijst als het toch geen echte inschrijving is? Eén school wil dat wel uitleggen: ouders op de ‘interesselijst’ worden als eerste benaderd om hun kind in te schrijven wanneer dat kan. “Het is dus wel aan te raden om op die lijst te staan”, zo zegt een medewerker.

De Inspectie van het Onderwijs laat weten geen onderscheid te maken tussen een inschrijving of een variant daarop, zoals een ‘interesselijst’ of een 'vooraanmelding'. “Een vooraanmelding heeft géén wettelijke basis en is net als een te vroege aanmelding niet toegestaan. Een vooraanmelding kan ook niet automatisch worden omgezet in een aanmelding”, legt een woordvoerder van de inspectie uit.

Kansengelijkheid
De inspectie kan scholen aanspreken. Als er niets verandert kan de inspectie ook komen met financiële maatregelen. Dit gebeurt alleen als er klachten over een school binnenkomen. Hoe vaak dit gebeurt kan de woordvoerder niet zeggen, omdat ze hier ‘geen compleet beeld’ van hebben.

Het te vroeg inschrijven van kinderen is in ieder geval iets waar de inspectie ‘steeds meer en steeds vaker’ over hoort. “Dat baart ons als inspectie zorgen. Een eerlijk en transparant aannamebeleid is van belang voor de kansengelijkheid van Nederlandse leerlingen.” De inspectie is daarom een onderzoek gestart. Dat moet eind dit jaar klaar zijn.

‘Geen signalen’
In dat onderzoek worden ook gemeenten gevraagd naar wat ze hiertegen doen, want bij hen ligt ook een verantwoordelijkheid. Of ze wél een goed beeld hebben van de situatie is de vraag: de acht grote gemeenten die Omroep Brabant benaderde, meldden allemaal ‘geen signalen’ van misstanden in het aannamebeleid van scholen te hebben. Dit terwijl ook in sommige van deze gemeenten de regels overtreden worden.

Wil je reageren op dit verhaal of heb je ook ervaring met dit probleem? Mail de onderzoeksredactie.