Het college ziet het op termijn laten verdwijnen van het dorp, onder voorwaarden, als een noodzakelijk stap. Het wil dat het Rijk en de provincie kiezen voor uitbreiding van de industrie ten oosten van het huidige haven- en industrieterrein, waar nu nog het dorp Moerdijk ligt. Het college is onverbiddelijk in zijn besluit: de andere variant waarbij het dorp gespaard zou blijven, ten zuidoosten van het havengebied, is ‘onder geen enkele conditie bespreekbaar’.

450 hectare nodig
De uitbreiding die nodig is, is enorm. Het haven- en industrieterrein wordt groter en er komen drie nieuwe energiestations om in de toekomst iedereen van stroom te kunnen blijven voorzien. Andere projecten, zoals hoogspanningsleidingen en een transformatorstation, moeten rond de energiestations komen. In totaal is er 450 hectare aan grond, zo'n 630 voetbalvelden, nodig voor de plannen.

En die ruimte moet volgens de gemeente dus gevonden worden op de plek waar nu nog het dorp Moerdijk ligt. Volgens wethouder Dingemans is het de enige locatie die voldoet. Zo ligt het aan het water en dicht bij het huidige industrieterrein. De andere plek ten zuidoosten van het havengebied zou zorgen voor grote leefbaarheidsproblemen in vier dorpen (Moerdijk, Zevenbergen, Zevenbergschen Hoek en Langeweg), bovendien ligt de A17 ‘in de weg’. Dingemans: “Je kunt niet zoveel op die plek.” Om het dorp Moerdijk heen werken is ook geen optie, dan krijg je een ‘geïsoleerd dorp’ met een slechte leefbaarheid.

‘Je zal er maar wonen’
Dat het college geen andere opties ziet, wil niet zeggen dat de keuze makkelijk gemaakt is. Burgemeester Moerkerke laat weten dat hij een ‘emotioneel bewogen week’ heeft gehad, waarin hij gesprekken met Moerdijkers voerde. "We vragen een enorm offer van onze inwoners." De vragen over het voortbestaan van het dorp, die al jaren spelen, noemt hij ‘verschrikkelijk’: “Je zal er maar wonen en steeds te maken hebben met die onzekerheid.”

Dingemans vult aan: “Die terugkerende vraag over het voortbestaan van het dorp moet stoppen.” Hij hoort van inwoners de vraag om ‘lef te tonen’. “Mensen hebben niks aan een overheid die steeds zegt ‘we kijken nog, we zijn bezig met de volgende stap’, we moeten door.”

Maar wanneer gaat het dorp dan verdwijnen? Dingemans hoopt dat mensen nog tien jaar met veel plezier in Moerdijk kunnen wonen: “Er is niet heel veel haast”. Tegelijkertijd wachten de energieplannen niet. In 2028 moet begonnen worden met de bouw van de nieuwe energiestations. Die moeten in 2033 klaar zijn, ondertussen wordt gestart met de andere projecten.

Het college benadrukt wel wat terug te willen van het Rijk, voor het meewerken aan deze ‘nationale opgave’. ‘Eerst geven, dan nemen’, noemen ze dat. Zo wordt gepleit voor een menselijke aanpak, waarbij inwoners perspectief geboden wordt. Zowel als het gaat om een nieuwe woning (met urgentie) als om een financiële compensatie. Ook moet er een fonds komen om de leefbaarheid van het dorp zolang het nog bestaat te waarborgen.

Een nieuwe gemeenschap?
De randvoorwaarden zijn voor het gemeentebestuur duidelijk, maar aan de details moet nog worden gewerkt. “Er is nog geen concreet plan over nieuwe woningen, we zullen iets moeten uitwerken”, zegt de wethouder. Zo kan er gedacht worden aan nieuwe woningen op één plek zodat de gemeenschap behouden blijft, maar dit is geen voorwaarde. “Niet iedere inwoner zal daar interesse in hebben.” Ook hoeveel geld mensen voor hun woning gaan krijgen, is nog niet bekend.

Het plan van het college gaat nu ter goedkeuring naar de gemeenteraad. Als die akkoord is, wordt het aan het Rijk en de provincie voorgelegd. Die hakken op 1 december de knoop door. Langer wachten is volgens de gemeente geen optie. “Op 1 december moet er een besluit zijn, dat is onze inzet. Langer wachten is onacceptabel.”