Een recordaantal lezers heeft boswachter Frans Kapteijns in 2025 bedolven onder Stuifmail-inzendingen. Het was voor hem knaplastig om vijf hoogtepunten uit de natuur op een rijtje te zetten, maar het is hem gelukt. "Ik vind alles verrassend", zegt hij.

Sinds 2003 beantwoordt de boswachter prangende vragen van Omroep Brabant-lezers. Van ‘wat is dat voor een diertje op mijn kerstboom?’ tot aan vragen over een feloranje paddenstoel. “Het is altijd ontzettend leuk wat er allemaal binnenkomt”, zegt hij.

Als Frans terugkijkt op 2025, ziet hij een jaar met de meeste lezersvragen ooit. Daar is hij trots op. “We hebben het voor elkaar gekregen dat mensen meer en meer naar de natuur kijken. Ik hoop dat mensen door vragen te stellen de natuur steeds mooier gaan vinden. En meehelpen om de natuur beter te beschermen.”

Hij heeft zich naar eigen zeggen ‘peentjes zitten zweten’ om een top vijf van het afgelopen jaar te maken. Dit is 'm dan:

1. Een bijzondere vogeldrinkbak

Een bijzondere verschijning in de vogeldrinkbak bij Jan en Jet uit Nuland. Twee ijsnaalden die leken op ijsstalagmieten, maar een het bleken ‘ijsnaalden’ te zijn. Ook wel omgekeerde ijspegels. “Die zie je ook niet elke dag”, weet Frans.

Hoe ontstaat dit? Ook daar heeft Frans antwoord op. “Water bevriest in een drinkbak. Omdat ijs uitzet, heeft het meer ruimte nodig”, legt hij uit. Door de gesloten drinkbak wordt het water juist naar boven geduwd. Dat water bevriest dan weer.

2.       Houtlangpootmug op het raam

Gaby uit Tilburg vroeg zich afgelopen jaar af of er een zeldzaam dier tegen haar raam zat. Volgens Frans was dat niet het geval. Het ging om een langpootmug. Een zwarte vrouwelijke houtlangpoot.

Wat volgens hem opvalt, is dat er tegenwoordig meer houtlangpootmuggen zijn. Die komen voor in bossen waar dood hout ligt, omdat de muggen daarin leven. Frans vertelt dat dood hout in bossen blijft liggen voor een beter bosbeheer. “Dat zorgt voor een betere biodiversiteit. Daarom heeft de houtlangpootmug kunnen uitbreiden.”

En dat vindt Frans verrassend. “Dit bewijst: we moeten naar een ander bosbeheer toe. Die langpootmuggensoort laat zien dat dood hout een grote rol speelt in de bossen”, zegt hij. “Hout vinden sommige mensen rotzooi. Wij als natuurliefhebbers roepen al jaren dat het geen rotzooi is.”

3.   Een Kroongal in de haag

Dit natuurverschijnsel had Frans nog nooit gezien. En dat maakte het voor hem een bijzonder. Al moest hij wel direct aan een gal denken. Dat is een abnormale, woekerende plantengroei. In dit geval ontstaat het doordat een bacterie een deel van de plant aantast en gaat woekeren.

Frans dook in zijn contacten om het uit te pluizen en kwam bij een expert terecht die alles weet van bladmineerders en plantengallen. Het bleek te gaan om een kroongal die je eigenlijk overal kan tegenkomen. Vooral op struiken in de tuin. “Deze kroongal wordt veroorzaakt door een bacterie, vaak bij de wortelhals.”

4. Reuzenhooiwagen bij de voordeur

Is het een spin? Dat vroeg Sander uit Drunen zich af. Het was Nederlands grootste hooiwagen, ook wel reuzenhooiwagen genoemd. “Maar volgens mij is die term nog niet officieel erkend”, zegt Frans.

De soort is pas in 2004 voor het eerst gezien in ons land gezien. Deze hooiwagen is volgens Frans vanuit het zuiden van Europa naar Nederland getrokken. “Er zijn dit jaar veel zuiderse soorten ons land binnen gekomen. De opwarming van de aarde gaat stevig door, anders komen die niet ons land binnen.”

5. Mexicaanse zwartsteel

Door Bart is zo’n exotisch beest gezien in het Brabantse: de Mexicaanse zwartsteel. Die is vooral op zoek zijn naar zuidelijke boomsprinkhanen. Zij steken hun prooien, die dan verlamd raken, maar niet doodgaan.

Deze soort is ooit per ongeluk ingevoerd vanuit Midden-Amerika naar het Middellandse Zeegebied. De eerste is ontdekt in 2010 in Sint-Michielsgestel. “Er zullen meer van dat soort dieren deze kant op komen.”