Stiekem op de foto met een atoombom op vliegbasis Volkel

29 mei 2021 om 11:10 • Aangepast 31 mei 2021 om 10:44
nl
Een foto van tientallen militairen die trots poseren rondom een atoombom. Dat ontdekten de onderzoeksjournalisten van Bellingcat bij een speurtocht op internet. Het zou een 'dummy' kunnen zijn maar niemand weet het zeker. Het Ministerie van Defensie in Den Haag houdt het op een trainingsmodel maar voegt er aan toe dat deze foto niet genomen had mogen worden.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

Er is op internet veel meer te vinden dan altijd gedacht over 'het grootste Nederlandse defensiegeheim'. Zo vond Bellingcat onder meer een gedetailleerde kaart met de exacte plekken waar de kernwapens liggen in Volkel en allerlei codes en protocollen.

De onderzoeksjournalisten konden vrij makkelijk gevoelige info vinden. Het zit namelijk gewoon in allerlei online lesmateriaal dat de Amerikanen gebruiken voor het werk op de Brabantse basis, zoals eenvoudige trainings-apps.

50 sets vonden de journalisten die interessante gegevens bevatten voor personeel op Volkel maar ook op vijf andere bases in Europa met atoombommen. Bellingcat legde alle gevonden info een maand geleden voor aan onder meer het Amerikaanse Ministerie van Defensie. Dat heeft alles wat online stond verwijderd. Maar of ook veiligheidsprotocollen zijn aangepast is onbekend.

Elf bommenbunkers op Volkel
Opvallend gedetailleerd is de informatie uit 2019 over de opslagplaatsen, oftewel de bunkers waarin ze liggen op Volkel. Er kunnen vier bommen in een bunker, is te lezen. In Amerikaanse termen heet zo'n opslagplaats een WS3. (Weapons Storage and Security Systems) Er zijn er 11 in totaal. In die WS3 zitten kluizen, 'vaults'. Vijf 'vaults' die zijn gevuld met bommen ('hot') Zes bunkers zijn leeg ('cold'). Maar of ze daar altijd liggen of 'kunnen' liggen is niet duidelijk in het verhaal.

Een snelle rekensom maakt dus dat er maximaal 5 maal 4 bommen liggen: 20 stuks dus. Dat is een getal dat vaker circuleerde over het aantal atoombommen op Volkel.

Het is duidelijk dat er meer ruimte is. Het aantal kan uitgebreid worden met 30 stuks tot in totaal 50 atoombommen. Bellingcat heeft de codes van de 11 opslagplaatsen gezien maar niet te vermelden omdat dan mogelijk op de vierkante meter duidelijk is waar ze liggen.

De afzonderlijke bunkers en of ze leeg of vol zijn (foto: Bellingcat)
De afzonderlijke bunkers en of ze leeg of vol zijn (foto: Bellingcat)

Een plattegrond biedt soms uitkomst. Het onderzoekscollectief legde de info over de bunkers naast een interne defensieplattegrond van Volkel uit 1999 die in 2010 is uitgelekt. Daarop staan 8 zogenoemde protective aircraft shelters ('PAS'). In gewoon Nederlands; hangars, voor jachtvliegtuigen. Het is normaal de plek waar ze bommen onder de toestellen hangen.

Op de kaart liggen die 8 hangers (de rode blokjes) verspreid over het terrein. Ze dragen ook de aanduiding: WS3-vault. Maar het zijn er 8 en geen 11. Dat betekent dat er dus nog drie andere plekken moeten zijn met een opslagfunctie. Die staan niet op deze kaart. Algemeen wordt er van uit gegaan dat dat de locaties moeten zijn waar de atoombommen liggen, bij elkaar, ver uit het zicht, in de bosrijke omgeving, achter het Amerikaanse hek.

De uitgelekte informatie is gebruikt tussen 2013 en april dit jaar. De journalisten vonden informatie er over door simpelweg te zoeken met de termen WS3 en PAS.

Interne defensiekaart van Volkel (foto: Bellingcat)
Interne defensiekaart van Volkel (foto: Bellingcat)

Soms staat er ook gewoon wat op een persoonlijke Facebookpagina, zoals de foto van zo'n 65 Amerikaanse militairen die poseren voor een shelter, rond een atoombom. De foto is gemaakt in 2013. Zonder vermelding waar precies.

Het meest opvallende is natuurlijk die atoombom. Het type B61 dat op Volkel ligt. Specialisten keken er naar en vermoeden dat het een 'dummy' kunnen zijn, een nep-bom dus. Want je mag een echte bom niet zomaar voor een foto uit de bunker halen, zeggen de deskundigen. Maar zeker weten doet niemand het. Het Ministerie van Defensie in Den Haag houdt het op een trainingsmodel maar voegt er aan toe dat deze foto niet genomen had mogen worden.

Bunker 532
De soldaten op de foto zijn allemaal onherkenbaar gemaakt door Bellingcat. Maar er zijn details waaraan is te zien waar de foto is genomen, zoals het Nederlandse vlaggetje en de auto. De gebouwen op de achtergrond, gecombineerd met satellietdata maken dat het om Volkel gaat en dat het bunker 532 is, aan de Zeelandse kant van de basis. Die stond op 'cold' dus is niet gevuld met bommen.

Er zijn vaker foto's van de Volkelse atoombommen naar buiten gebracht. De Amerikanen doen er ook niet zo heel moeilijk over. De bekendste foto is die van een inspectie bij een offficiële Amerikaanse werkbezoek van een generaal. Het is al langer duidelijk dat de Amerikanen de baas zijn over de bommen. Hun terrein zit achter een intern en eigen hekwerk.

De Amerikanen vallen onder het 703e Munitions Support Squadron. Afgekort als 703MUNSS beheert deze eenheid de bommen die gemonteerd kunnen worden onder F16's en ook de F35.

Er is wel altijd een verschil geweest in hoe de Amerikaanse overheid omgaat met de bommen en de Nederlandse overheid. De Amerikanen hebben regelmatig interne documenten openbaar gemaakt. Daaruit bleek onlangs nog dat de kernwapens er al zo'n zestig jaar liggen. Op die documenten staan woorden als top secret en geheim. De Nederlandse overheid zegt officieel niets hierover.

LEES OOK:

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.