Zestien jaar en toch achter het stuur: 'Pubers moeten grenzen opzoeken'

15 november 2021 om 12:19 • Aangepast 17 november 2021 om 15:32
nl
Het ongeluk in Helmond dit weekend, waarbij drie tieners om het leven kwamen, wordt veel besproken op sociale media. In de auto zaten in totaal vier jongens, allemaal minderjarig. Wat bezielde die jongens om zelf in een auto te gaan rijden? Een oordeel is snel gevormd. Maar deze jongens konden waarschijnlijk de gevolgen van hun gedrag nog helemaal niet overzien, weet expert Sylvia Soochit.
Profielfoto van Janneke Bosch
Geschreven door

Als je terugdenkt aan jezelf als puber is er vast die ene herinnering, aan die keer dat je iets ontzettend doms of onverantwoords deed. Je kwam bijvoorbeeld na het stappen thuis, zette de frietpan aan en viel in slaap. Maar het liep gelukkig met een sisser af.

Sylvia Soochit is gespecialiseerd in de werking van het puberbrein. Ze legt uit dat de puberteit een belangrijke levensfase is, maar tegelijk een heel ingewikkelde: "Je moet je ontwikkelen, leren waar je grenzen liggen, je identiteit vormen. En dat doe je door vallen en opstaan. Dat hoort er echt bij."

"Struikelen over hun fouten, daar leren pubers van."

Grenzen die door ouders worden gesteld, maar die ook door de puber zélf moeten worden ontdekt. Een wisselwerking, die per kind verschillend is. "Je hebt kinderen die braaf meelopen, maar ook pubers die veel meer de grenzen opzoeken."

Bijna nooit heeft dat zulke verstrekkende gevolgen als afgelopen weekend. "Dat je een keer heel dronken wordt en doodziek thuiskomt en moet spugen", geeft Soochit als voorbeeld. "Door dat mee te maken, weet je waar je grens ligt." Het hoort bij opgroeien. "Struikelen over hun fouten, daar leren ze van." Maar daar krijgen Levi en zijn vrienden de kans niet meer voor.

Natuurlijk kende ze deze vier jongens niet persoonlijk, benadrukt Sylvia. Dus wat er in hun hoofden omging afgelopen zaterdagavond, kan ze uiteraard niet zeggen. Maar ze weet dat pubers soms vreemde beslissingen nemen. "Op die leeftijd heb je nog niet goed zicht op de risico's van wat je doet, dus is er regelmatig sprake van risicovol gedrag. Je kunt nog niet de gevolgen overzien", legt ze uit.

Dat heeft niks te maken met onwil of opvoeding, pubers zijn daar fysiek echt nog niet goed toe instaat. Dat heeft te maken met een gebied in de hersenen, de prefrontale cortex. "Die is nog volop in ontwikkeling."

"Ze voelen zich al best volwassen, dat zorgt voor zelfoverschatting."

"Dat gebied in de hersenen is onder meer verantwoordelijk voor het stuk plannen, of gedrag beperken, grenzen stellen. Dat is dus allemaal nog in ontwikkeling." Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat pubers behoorlijk impulsief kunnen zijn. "En emotiebeheersing, zit er ook in. Daarom kunnen pubers soms zo enorm boos worden."

Het duurt tot ongeveer het vijfentwintigste levensjaar, voordat die prefrontale cortex helemaal is uitgegroeid. "Dat gaat stapje voor stapje, het ontwikkelt gewoon steeds verder door."

Daarnaast zijn pubers, door dat nog niet helemaal uitontwikkelde brein van hen, erg op zichzelf gericht. "Ze voelen zich al best volwassen, wat zorgt voor zelfoverschatting", legt Soochit uit. "Pubers zijn vaak op zichzelf gericht, maar óók op wat anderen van hen vinden. Hoe de buitenwereld naar hen kijkt."

In het geval van Levi, Anthony en Elvis heeft die buitenwereld alleen nog herinneringen. Kane ligt maandag nog zwaargewond in het ziekenhuis. Zijn toestand is stabiel.

LEES OOK:

Stiefvader: Levi ging naar feestje en 's nachts stond de politie aan de deur

Grote drukte op plek waar drie jongens om het leven kwamen bij ongeluk

Jongens (15 en 16) overleden na ongeluk, onduidelijk hoe ze aan auto kwamen

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.