Gemeente Altena sluit zich aan bij excuses over Tweede Wereldoorlog
Na jaren van onderzoek, meningsverschillen over de uitkomsten en interpretaties van de diverse onderzoeken, heeft de gemeente Altena toch een standpunt ingenomen over het handelen van oorlogsburgemeester Van der Lely van Woudrichem. In de zomer van 2020 kwamen onderzoekers Van Straten en Nijst tot de conclusie dat burgemeester Van der Lely tijdens de Tweede Wereldoorlog: 'een actieve rol heeft gespeeld bij de registratie, isolatie en deportatie van Joodse families uit Woudrichem.'
De onderzoekers riepen de huidige gemeente Altena op een standpunt in te nemen over het handelen van de burgemeester en excuses aan te bieden voor het handelen van de overheid in die tijd. Na gesprekken en discussies met de onderzoekers gaf de gemeente Altena het Streekarchief SALHA de opdracht om een verkennend onderzoek te doen naar de burgemeester.
"Het niet passend is over hem te oordelen als mens en hem als een 'foute burgemeester' te veroordelen."
"Het rapport van het Streekarchief maakt duidelijk dat er geen aanwijzing is dat oud-burgemeester Van der Lely actief, ongevraagd of op eigen initiatief medewerking heeft verleend aan de bezetter", aldus burgemeester Lichtenberg in zijn toespraak. "Het gemeentebestuur van Altena is van oordeel dat het niet passend is over hem te oordelen als mens en hem als een 'foute burgemeester' te veroordelen." Wel erkent de gemeente Altena in een verklaring dat het (lokale) overheidshandelen - van de toenmalige gemeente Woudrichem - in die tijd niet correct was.
"De rapportages van de heren Van Straten en Nijst alsmede het rapport van het Streekarchief ondersteunen wel het bestaande beeld van het overheidsoptreden in de oorlogsjaren. Een beeld dat onmiskenbaar duidelijk maakt dat de nazi’s de Nederlandse overheidsdienaren gebruikten om in een kort tijdsbestek op accurate wijze gruwelijke misdaden te kunnen plegen", aldus burgemeester Lichtenberg.
"Hier in Altena ligt een oorlogsverleden dat nooit vergeten mag worden."
Als gebaar van respect voor alle Joodse slachtoffers uit wat nu de gemeente Altena is, doneert de gemeente een bedrag van duizend euro aan het Nationaal Holocaust Monument in Amsterdam. Op het monument staan de namen van 102.000 slachtoffers, waaronder ook de 23 slachtoffers uit de huidige gemeente Altena.
"Hier in Altena ligt een oorlogsverleden dat nooit vergeten mag worden. Dat levend moet worden gehouden en doorgegeven moet worden aan volgende generaties", aldus burgemeester Lichtenberg die samen met de inwoners educatieve projecten wil gaan opzetten om de herinnering levend te houden. Dat zou in musea kunnen of schoolprojecten.
De straat die in Woudrichem is vernoemd naar burgemeester Van der Lely die blijft zo heten. "Die straatnaam is destijds gegeven door de gemeenteraad van Woudrichem", aldus Lichtenberg. "En dat blijft ook zo."
Op de vraag of met de gemaakte excuses er ook een eind gekomen is aan een lang slepende discussie over het functioneren van burgemeester Van der Lely is Lichtenberg kordaat. "Wat de gemeente Altena betreft, is het antwoord ja."
