In 2014 is er, net zoals nu, in ons land een grote vraag naar opvangplekken voor nieuwe asielzoekers. Defensie was in die tijd juist bezig met het afstoten van legergebouwen en -terreinen en had in Budel nog een grote kazerne 'over': de Nassau-Dietzkazerne, een voormalige Duitse legerplaats. Een huwelijk tussen het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), defensie en de gemeente Cranendonck (waar Budel onder valt) was al snel gesloten.

Rustig begin
De eerste weken, maanden en jaren van de relatie gaan relatief goed. In eerste instantie mogen er 900 asielzoekers opgevangen worden. Nog geen vijf dagen na de bekendmaking besluit de gemeenteraad dat er 1200 asielzoekers terecht kunnen.

Binnen anderhalve maand zit de opvang nagenoeg vol. Mede daarom stemt de gemeenteraad ermee in om de opvang te verhogen naar maximaal 1500 asielzoekers.

Het rommelt op de kazerne
Aan het einde van 2014 begint het te rommelen. Er zijn opstootjes tussen asielzoekers onderling binnen de muren van het azc. Maar van overlast in de dorpen is dan nog niet of nauwelijks sprake.

Dat verandert eind 2018. Een aantal asielzoekers pleegt winkeldiefstallen, haalt fietsen weg en valt mensen in het dorp lastig. Er wordt gewezen naar een groepje van vijftig 'veiligelanders'. Dat zijn vaak jonge asielzoekers die weinig kans maken op asiel omdat ze uit een veilig land komen. Ook zijn er vaker steekpartijen en opstootjes op het azc.

Grote vechtpartij
Inwoners van Budel en Maarheeze beginnen het beu te worden. "Ik voel dat het draagvlak afbrokkelt", vertelt burgemeester Roland van Kessel eind 2019 aan Omroep Brabant.

In de zomer van 2020 ontstaat er een grote vechtpartij tussen vijftien asielzoekers. Een beveiliger van het azc wordt gestoken met een mes, maar raakt niet gewond. Vier bewoners van het azc lopen wel snijwonden op. Ook de overlast van asielzoekers in winkels, de bus en op station Maarheeze neemt almaar toe.

Inwoners gaan het zelf regelen
Er komen steeds meer haarscheurtjes in de relatie. In mei 2021 is een deel van de mensen in Budel en Maarheeze er klaar mee. Ze richten een burgerwacht op. Geen knokploeg, maar een buurtpreventieteam die rondes maakt door de dorpen. De maanden erna zijn er meerdere steekpartijen op het azc. Omwonenden vrezen dat die zich naar hun straten verplaatsen.

In januari 2022 besluit de burgemeester van Cranendonck om de omgeving van het azc tijdelijk als veiligheidsrisicogebied aan te wijzen. De politie kan zo iedereen staande houden en fouilleren en daarmee moet het aantal incidenten afnemen. De gemeenteraad van Cranendonck is er inmiddels wel klaar mee en wil dat het azc vertrekt uit Budel.

Gemeenteraad wil azc snel sluiten
Net veel later belooft de lokale politieke partij ELAN bij de verkiezingen om het azc in deze vorm te sluiten. De partij pakt zeven van de negentien zetels. Maar zo gemakkelijk gaat dat niet. Er komt een inwonersenquête. De uitkomst: 70 procent geeft aan overlast te hebben (gehad) van het azc.

De raad eist dat het azc dichtgaat, het liefst per 2024. Maar dat blijkt door eerdere afspraken niet haalbaar. De staatssecretaris komt op bezoek, belooft een extra hekwerk om het azc en meer politie, maar het helpt allemaal niet.

Buschauffeurs bespuugd en bedreigd, NS dreigt station over te slaan
Begin 2023 komt Budel weer negatief in het nieuws. Buschauffeurs durven niet meer te stoppen vlakbij het azc. Ze worden bedreigd en bespuugd. Ondertussen gaat de overlast rondom station Maarheeze ook door. Er worden beveiligers ingezet om overlast en geweld van asielzoekers in de trein te voorkomen.

De NS dreigt dit jaar zelfs om station Maarheeze over te slaan als de rekening voor de beveiliging niet betaald wordt. Daarnaast volgt er ook nog een alcoholverbod in Maarheeze om overlast tegen te gaan.

De uitweg
Tussendoor komt bij de landelijke verkiezingen de PVV als grote winnaar uit de bus. Alle hoop wordt gevestigd op asielminister Faber. Maar ook zij lost de problemen niet op, tot grote teleurstelling in de dorpen.

Als een duvel uit een doosje is daar in september 2024 ineens defensie. De krijgsmacht is op zoek naar uitbreidingsplekken en heeft zijn oog laten vallen op de oude kazerne. Een uitweg wordt geboden, zo lijkt. Defensie wordt met open armen opvangen in Cranendonck, blijkt tijdens een informatieavond.

In eerste instantie geven defensie en het coa aan prima naast elkaar op het terrein te kunnen bestaan. Maar inmiddels lijkt het erop dat defensie na 2028 alles voor zichzelf wil hebben, waardoor de scheiding 'via een gelukje' toch nog geregeld kan worden.

Dit vinden de inwoners van Budel van de sluiting van het AZC: