En het Brabants nieuwswoord van 2018 is...
De term ‘wraakvader’ is een verwijzing naar Mario Haazen. De Helmondse vader speurde begin vorig jaar ex-tbs'er Jack S. op en sloeg hem zeker vier keer met een sneeuwschep op zijn hoofd. Reden: de toen 46-jarige S. viel de 14-jarige dochter van Haazen online lastig.
Al snel werd Haazen op sociale media de ‘wraakvader’ genoemd. Facebook ontplofte van verontwaardiging toen de vader uit Helmond weken later 4,5 jaar cel kreeg opgelegd wegens eigenrichting.
Het woordje ‘sekspoppenrel’ impliceert eigenlijk al genoeg, maar vergt wat extra uitleg. Het betreft de bijnaam van de rel en uiteindelijk zelfs rechtszaak tussen Johan Vlemmix en Patricia Paay. Vlemmix zou een sekspop van Paay willen maken, aldus Paay, die naar de rechter stapte. De rechter stelde Paay in het gelijk.
'Luiergraaier’ dook eind 2018 op in de media, toen duidelijk werd dat 's Gravenmoer kampte met een heuse luiergraaier. Een jongeman graaide poepluiers uit containers bij kinderdagverblijven, om ze vervolgens in de natuur te dumpen. Waarom is nog steeds niet helemaal duidelijk, maar het woord sloeg snel aan op sociale media.
‘Te vies of te onbeduidend’
Volgens neerlandicus Wim Daniëls uit Aarle-Rixtel is de uitslag niet zo raar. "Wraakvader zou ook mijn keuze zijn geweest”, aldus de bekende auteur. “Dat woord is het meest herkenbaar. Voor vaders, maar ook voor moeders. Het is een serieus woord.”
Die andere twee woorden zijn volgens Daniëls ‘te vies of te onbeduidend’. “Als iemand voortdurend op een negatieve manier de publiciteit zoekt, tja, dan laat het woord dat aan die persoon is gekoppeld ook maar zitten”, aldus de auteur over de sekspoppenrel. ‘Luiergraaier’ is volgens hem simpelweg onsmakelijk.
Brabants verdwijnt
Zelf is zijn favoriete Brabantse woord ‘houdoe’. Sterker nog, Daniëls schreef er een boek over: ‘Houdoe’ verschijnt in februari. “Je hebt woorden met internationale bekendheid, zoals 'oké', en woorden met nationale bekendheid, zoals 'fiets' of 'polder'. Maar het meest kenmerkende regionale woord is 'houdoe'”, aldus Daniëls.
Toch biedt dat weinig perspectief, denkt Daniëls. Hij stelt dat de Brabantse taal langzaamaan opgaat in het Nederlands, want 'Brabant gaat ook als regio steeds meer op in Nederland'.
“De grenzen die er vroeger waren zijn aan het wegvallen. Brabant is steeds minder Brabant, en dus is het Brabants steeds minder Brabants. Over een jaar of veertig, misschien vijftig denk ik dat het Brabants verdwenen is. Bijna geen enkel kind groeit nog op met dialect als moedertaal. Dan kun je uitrekenen dat het snel met het Brabants is afgelopen.”