De hoofdpunten:

• 353 coronapatiënten in Brabantse ziekenhuizen
• 1025 nieuwe besmettingen in Brabant
• Aantal coronagevallen stijgt weer in heel Nederland: 5974 meldingen afgelopen etmaal
• Lees al het nieuws over het coronavirus op onze themapagina

22.50 - Deze liveblog is gesloten.

21.30 Minister adresseert coronazorgen stichting Q-koorts
Minister Tamara van Ark (Medische Zorg en Sport) snapt dat Q-uestion, de stichting voor mensen met Q-koorts, zich zorgen maakt over het coronavirus. Dat schrijft ze in een Kamerbrief. "Ik begrijp dat herinneringen en emoties weer naar boven komen bij de uitbraak van het coronavirus."

Van Ark herhaalt in de brief dat op verzoek van het kabinet onderzoek gedaan wordt naar de relatie tussen een (doorgemaakte) infectie met Q-koorts en extra kwetsbaarheid voor Covid-19. Daarnaast is een drietal korte onderzoeken gepland, waarvoor verdere gegevens uit huisartsenpraktijken en ziekenhuizen in Brabant worden verzameld en geanalyseerd. De resultaten van dit onderzoek worden voor het einde van het jaar verwacht.

19.40 - De Jonge wil flexibel omgaan met vaccinatiestrategie
Er zijn verschillende scenario's denkbaar waarin het kabinet moet afwijken van de vaccinatiestrategie die vrijdag is gepresenteerd. Daarin staat dat bewoners van verpleeghuizen en mensen met een verstandelijke beperking die in een instelling wonen de eerste vaccins krijgen. Volgens coronaminister Hugo de Jonge is nog niet alles duidelijk en is het belangrijk "flexibel" te zijn als het om vaccineren gaat.

Zo is het mogelijk dat het eerste vaccin niet geschikt is voor onder meer ouderen en zwakkeren. "Dat is dan best een probleem", zegt De Jonge. Er wordt dan ingezet op "ringbescherming", door mensen verzorgers en mantelzorgers in hun omgeving in te enten.

18.45 - RIVM: voorbereiding coronavaccinatie in volle gang
De voorbereidingen voor de uitvoering van de coronavaccinatie zijn in volle gang, meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vrijdag. De afgelopen maanden zijn 25 miljoen veiligheidsnaalden besteld, meldt het instituut. Ook zijn er, speciaal voor de vaccins die bij een temperatuur van -70 graden bewaard moeten worden, extra supervriezers gekocht.

Verder bestaat de voorbereiding uit het regelen van beveiligde opslaglocaties en bijvoorbeeld transport en distributie. Ook komt er een landelijk registratiesysteem speciaal voor de Covid-19-vaccinatie. Dat is, aldus het RIVM, belangrijk met het oog op het registreren, monitoren en waarschuwen voor eventuele bijwerkingen.

18.30 - Spanje scherpt coronamaatregelen voor Nederlanders aan
Nederlanders die naar Spanje reizen met de boot of het vliegtuig dienen vanaf 23 november bij aankomst een negatieve coronatest te kunnen overleggen. Die test mag niet ouder zijn dan 72 uur. Ook moeten ze bij binnenkomst een ingevulde gezondheidsverklaring bij zich hebben. Deze inreisbeperkingen gelden niet voor mensen die met de auto of trein aankomen.

18.10 - Waarschuwing voor coronapiek in januari
Kunnen we met kerst met de hele familie gezellig eten? Het is een vraag die veel mensen bezighoudt. De coronacijfers zien er niet gunstig uit, de coronagolf zwakt maar heel langzaam af. "Kerst kan een superspreader worden en dan gaan we in januari de gevolgen merken", vreest Marino van Zelst van het RedTeam.

17.46 - Ruim 100 bedrijven tijdelijk dicht om coronaregels
Meer dan honderd bedrijven zijn tijdelijk gesloten vanwege het niet naleven van de coronaregels. Dat meldt RTL Nieuws na een rondgang langs de veiligheidsregio's.

In totaal zijn 122 bedrijven gesloten geweest als straf voor het niet nakomen van de coronaregels. Het gaat met name om horecagelegenheden, maar bijvoorbeeld ook om sportscholen of avondwinkels. Bezoekers of werknemers konden dan bijvoorbeeld geen anderhalve meter afstand van elkaar houden.

17.20 - Eerste vaccins naar mensen in verpleeghuizen en zorginstellingen
De eerste vaccins tegen het coronavirus gaan begin volgend jaar naar de bewoners van verpleeghuizen en mensen met een verstandelijke beperking die in een instelling wonen. Het gaat in totaal om zo'n 155.000 mensen.

De eerste prioriteit is dus de inwoners van verpleeghuizen en zorginstellingen. Als deze mensen de vaccinatie niet kunnen krijgen "komen medewerkers van deze instellingen en mantelzorgers in aanmerking voor de vaccinatie", aldus het ministerie van Volksgezondheid.

Na deze eerste twee groepen komen 60-plussers met een medische indicatie, waarbij de oudste Nederlanders eerst gaan. Dan volgen 60-plussers zonder medische indicatie, mensen jonger dan 60 met een indicatie, zorgmedewerkers van deze groepen en zorgmedewerkers die direct contact met coronapatiënten hebben.

Het ministerie denkt, op basis van berichten van de producenten, dat in de eerste drie maanden van 2021 ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zich kunnen laten inenten. Dat is niet genoeg om alle 60-plussers en mensen met een verhoogd medisch risico in te enten.

16.51 - Geen centraal examen voor beroepsgericht vak vmbo
Het centraal examen voor de beroepsgerichte profielvakken op het vmbo wordt komend jaar geschrapt. In plaats daarvan mogen scholen het jaar afsluiten met een schoolexamen, waarin overigens wel dezelfde stof moet worden behandeld. Op deze manier wil minister Arie Slob (Onderwijs) scholen "meer flexibiliteit" geven om het schooljaar voor de leerlingen af te ronden. Door de coronacrisis hebben veel leerlingen flinke achterstanden opgelopen.

16.45 Ruim 21.000 aanvragen voor derde NOW-steunpakket
Sinds het opengaan van het loket voor het derde NOW-steunpakket afgelopen maandag, hebben 21.000 werkgevers een beroep gedaan op de steun, meldt uitkeringsinstantie UWV. Dat is iets meer dan bij de tweede aanvraagperiode in april, toen de teller op 17.000 aanvragen stond.

Van de binnengekomen aanvragen zijn er in de eerste week 9781 goedgekeurd, goed voor een totale voorschotwaarde van 236 miljoen euro. Daarvan hebben 1000 werkgevers inmiddels een voorschot ontvangen, ter waarde van 26 miljoen euro. De rest volgt direct na het weekend, zegt het UWV.

16.32 - Rutte: besmettingscijfers gaan niet de goede kant op
De besmettingscijfers gaan niet de goede kant op, aldus minister-president Mark Rutte vrijdag na de ministerraad. De afgelopen dagen nam het aantal gevallen weer toe. Er werden vrijdag bijna 6000 besmettingen gemeld, het hoogste aantal in een week.

Rutte zei dat er pas medio december mogelijk wat coronamaatregelen kunnen worden versoepeld. Daar moet op 8 december meer duidelijkheid over komen. Maar "dan moeten die cijfers overigens wel echt lager zijn dan ze vandaag zijn, want die gaan nu niet de goede kant op".

14.25 - Aantal nieuwe coronagevallen opnieuw gestegen
Het aantal nieuwe coronagevallen in Nederland is opnieuw gestegen. Tussen donderdagochtend en vrijdagochtend zijn 5974 positieve tests geregistreerd, het hoogste aantal in een week tijd. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meldde donderdag 5720 gevallen en woensdag 4615, maar dat kwam mede door een technische storing.

Ook vorige week waren er op woensdag, donderdag en vrijdag meer positieve tests dan op maandag en dinsdag. Volgens de GGD'en kan dit komen doordat in het weekend minder mensen worden getest dan doordeweeks. Als iemand op zaterdag of zondag is getest, kan de uitslag op maandag of dinsdag bekend zijn.

14.23 - 1025 nieuwe besmettingen in Brabant
In Brabant zijn 1025 nieuwe positieve coronabesmettingen gemeld. Dat blijkt uit de dagelijkse besmettingsupdate van het RIVM. Een dag eerder was er een toename van 1053 besmettingen.

14.05 - Pretparken vroegen deze keer geen coronasteun, maar ‘volgende keer staat de Efteling er weer bij'
Veel Brabantse bedrijven hebben voor de tweede keer noodsteun gevraagd bij de overheid via de NOW-regeling. In de top 10 staan naast DAF en VDL veel cateringbedrijven en uitzendorganisaties. Econoom Thijs Geijer heeft daar wel een verklaring voor, net als voor de opvallende afwezigen: pretparken als de Efteling en de Beekse Bergen. Geijer verwacht dat deze later weer voor steun zullen aankloppen.

13.41 - Oversterfte neemt weer toe
Het CBS schat dat de oversterfte vorige week landelijk uitkomt op zo'n achttien procent. Dat percentage is iets lager in Brabant, waar de oversterfte neerkomt op zestien procent. Door corona neemt de algehele sterfte de afgelopen weken weer toe. Tijdens de eerste coronapiek was de oversterfte tot wel 200 procent toegenomen.

13.26 - Pfizer en BioNTech vragen goedkeuring aan voor coronavaccin
De Amerikaanse farmaceut Pfizer en zijn Duitse partner BioNTech zullen vrijdag nog goedkeuring aanvragen voor hun coronavaccin. De aanvraag dienen ze in bij de Amerikaanse medicijnautoriteit, de Food and Drug Administration (FDA). Volgens de indieners kan bij de FDA gebruik worden gemaakt van een versnelde toelatingsprocedure, omdat het om een noodsituatie gaat.

Daarmee zou het vaccin voor de jaarwisseling al in de Verenigde Staten beschikbaar kunnen zijn. Het vaccin van Pfizer en BioNTech zou voor 95 procent effectief zijn bij het bestrijden van Covid-19.

12.26 - 'Tweede coronagolf in België minder dodelijk'
De tweede golf van het coronavirus verloopt in België minder dodelijk dan de eerste. Volgens viroloog Steven Van Gucht van gezondheidsinstituut Sciensano zijn verklaringen daarvoor waarschijnlijk de opgedane ervaringen en vooruitgang bij de behandeling. Ook zijn er minder overlijdens in de verpleegtehuizen, zei hij tijdens een persconferentie van het crisiscentrum.

"Deze tweede golf eist opnieuw veel mensenlevens, maar lijkt voorlopig gelukkig wat minder dodelijk dan de eerste golf", aldus Van Gucht. Met de eerste golf doelt hij op de periode van 10 maart tot 21 juni. De cijfers voor de tweede golf lopen van 22 juni tot 17 november.

11.38 - 'Vooral jonge shoppers steeds vaker weer in groepjes op pad'
Consumenten trekken regelmatiger naar de winkelstraten. Daarbij wordt ook steeds vaker in groepjes geshopt. Dat concludeert onderzoeks- en adviesbureau Q&A na onderzoek onder 4200 consumenten. Met name jongvolwassenen tussen de 18 en 35 jaar lijken de adviezen vanuit het kabinet om vooral alleen en alleen voor noodzakelijke aankopen naar winkels te gaan, steeds meer te negeren.

Voor het doen van dagelijkse boodschappen geldt dat 63 procent van de consumenten, die in oktober zijn ondervraagd, dit alleen doet. In mei tijdens de eerste coronagolf was dit 69 procent. Bij winkels in de zogeheten non-foodsector gaat 47 procent van de ondervraagden alleen op pad. Dat was in het voorjaar nog 56 procent. Het aantal ondervraagden dat met drie of meer personen gaat winkelen verdubbelde van 5 procent in mei naar 10 procent in oktober.

11.26 - 353 coronapatiënten in Brabantse ziekenhuizen
Er zijn de afgelopen 24 uur 38 nieuwe coronapatiënten opgenomen in de Brabantse ziekenhuizen. In totaal liggen er nu 353 coronapatiënten in de ziekenhuizen in onze provincie.

Het afgelopen etmaal zijn 39 patiënten ontslagen uit de verschillende ziekenhuizen. Zeven coronapatiënten zijn overleden, twee meer dan een dag eerder. In totaal zijn zeven patiënten overgeplaatst naar andere ziekenhuizen.

11.03 - Huisartsen beginnen weer meer mensen te verwijzen naar ziekenhuis
Meer mensen worden door hun huisarts doorverwezen naar het ziekenhuis of naar een kliniek voor geestelijke gezondheidszorg. Het aantal ligt nog wel lager dan het zonder corona-uitbraak zou zijn geweest, maar het stijgt ten opzichte van vorige week.

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) kan nog niet zeggen of dat een rechtstreeks gevolg is van het dalende aantal coronagevallen en ziekenhuisopnames. Het aantal verwijzingen lag vorige week op 80 procent van het aantal dat normaal zou worden verwacht. De week ervoor was dit 72 procent.

09.44 - Kinderen nog steeds gelukkig, maar niet allemaal heel blij
De meeste kinderen in Nederland zijn zeer gelukkig, ook in tijden van corona. Maar kinderen die opgroeien in een moeilijke situatie geven hun leven veel lagere cijfers. Dat meldt Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer na onderzoek onder bijna 2000 kinderen. Het onderzoek wordt iedere twee jaar uitgevoerd.

In totaal hebben dit keer 1994 kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar oud een vragenlijst ingevuld. Gemiddeld gaven zij hun leven een 7,8. Dat is een half punt hoger dan in 2016 en iets meer dan in 2018. De 1237 kinderen die zonder problemen opgroeien in hun leven waarderen dat met gemiddeld een 8,3. Voor de 236 kinderen die opgroeien met een probleem in de thuissituatie is dat een 7,2.

08.44 - 'Samenwerking Europese buurlanden faalt tijdens coronapandemie'
De samenwerking tussen veel Europese buurlanden faalt tijdens de coronapandemie. Dat heeft negatieve gevolgen voor de economie en sociale verbanden in verschillende grensregio's, wijst een nieuwe studie uit. De meeste Europese landsgrenzen gingen dit voorjaar op slot doordat de overheden geen onderlinge afspraken maakten over de verschillende nationale coronamaatregelen, concluderen onderzoekers die verbonden zijn aan de Universiteit Maastricht.

Zo was er in België, Nederland en Duitsland een gebrekkige afstemming over economische steunmaatregelen voor grenswerkers. Anders dan op het gebied van rampenbestrijding, zoals in 2000 bij de vuurwerkramp in Enschede, zijn er in het geval van Nederland, Duitsland en België geen protocollen of afspraken voor wederzijdse hulp in grensregio's in het geval van een pandemie.

Enkele Duitse ziekenhuizen hebben Nederlandse coronapatiënten opgenomen, maar dit was vooral te danken aan ad hoc samenwerking en niet aan eerdere afspraken tussen de regeringen.

08.00 - 'Herstel landbouwsector geraakt door tweede coronagolf'
Het herstel in de Nederlandse landbouwsector zal waarschijnlijk langer op zich laten wachten door de tweede coronagolf, naar verwachting tot de tweede helft van volgend jaar. Dat schrijft ABN AMRO in een rapport over de agrarische sector. De bank zegt dat de coronacrisis heeft geleid tot flink lagere prijzen voor zuivel en vooral fritesaardappelen omdat er veel minder werd verkocht aan bijvoorbeeld restaurants, hotels en fastfoodketens.

06.00 - Reisbranche bereidt zich voor op beter vakantiejaar
Vanwege de coronamaatregelen is op vakantie gaan nu vrijwel onmogelijk, maar voor de zomer van 2021 krijgen touroperators alweer boekingen binnen. Ze zijn ook al druk bezig om hotelkamers in te kopen voor het nieuwe seizoen. Ook wordt er met de overheid gepraat over de nodige voorbereidingen. Branchevereniging ANVR verwacht in het begin van 2021 nog veel hinder van het coronavirus en de reisadviezen van de overheid. Maar als de langverwachte coronavaccins en sneltesten op luchthavens er zijn, kan het volgens ANVR-topman Frank Oostdam hard gaan.

06.00 - CNV-onderzoek: thuiswerken ook na coronacrisis een blijvertje
Mocht er volgend jaar een eind komen aan de coronacrisis, dan willen zeven op de tien werkenden die nu veelal vanuit huis werken, dat straks ook blijven doen. Dat blijkt uit een onderzoek van vakcentrale CNV onder drieduizend thuiswerkende leden. De bond pleit voor extra fiscale voordelen voor thuiswerkmiddelen. Bijna de helft van de ondervraagden - 45 procent - wil verder dat afspraken buiten de deur na de crisis online blijven gebeuren.

05.56 - De man zorgt iets meer sinds de coronacrisis
Sinds het uitbreken van de coronacrisis neemt 31 procent van de vaders meer zorgtaken op zich. Dit blijkt uit vrijdag gepubliceerd onderzoek van de Universiteit Utrecht. Toch is de verdeling nog altijd verre van gelijk, schrijft de Volkskrant.

03.11 - 'Faillissementsgolf in voorjaar'
Terwijl de werkloosheid licht daalt, het aantal faillissementen in ruim 21 jaar niet zo laag is geweest als nu en de economie volgens economen sneller herstelt van de coronacrisis dan verwacht, gaan op de achtergrond vanaf nu steeds meer bedrijven serieus in problemen komen. In het tweede kwartaal van volgend jaar wacht zelfs een vloedgolf aan faillissementen, schrijft De Telegraaf.

01.26 - Remdesivir niet meer gebruiken bij opgenomen coronapatiënten
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert landen om geen gebruik meer te maken van het virusremmende remdesivir bij coronapatiënten die in het ziekenhuis zijn opgenomen. Volgens de WHO heeft het middel 'geen belangrijk effect' op de gezondheid van Covid-19-patiënten, ongeacht hoe ziek ze zijn. Remdesivir wordt onder meer toegediend aan Covid-19-patiënten die zuurstoftoevoer nodig hebben. Ook in Nederland wordt het middel gebruikt.

00.01 - Totaal aantal sterfgevallen blijft ongeveer gelijk
Het aantal sterfgevallen is vorige week niet verder gestegen, maar blijft hoger dan gebruikelijk is voor de tijd van het jaar. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De onderzoekers hebben nog niet in kaart waaraan die mensen zijn overleden, maar de stijging komt waarschijnlijk vooral door de tweede golf van het coronavirus.

Vorige week overleden naar schatting 3600 mensen. Dat zijn er ongeveer evenveel als een week eerder en 650 meer dan gebruikelijk is voor de tijd van het jaar. Al sinds eind september overlijden er meer mensen dan normaal. De onderzoekers hebben hiervoor een vergelijking gemaakt met de sterftestatistieken in de vijf jaren hiervoor.

23.38 - Goedkeuring vaccins
De Europese Unie keurt mogelijk in de tweede helft van december al twee coronavaccins goed. Het gaat om de vaccins van BioNTech-Pfizer en van Moderna, zegt voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. Maar aanvankelijk zullen er wel hele kleine hoeveelheden van het vaccin beschikbaar zijn, waarschuwt ze. "De grote aantallen komen pas later." Volgens premier Mark Rutte bieden de gunstige ontwikkelingen 'perspectief'.